۱- شرح‌نویسی بر جوامع و کتب اولیه
بخش دوم از نوع اول کتاب‌های غیر مستقل احادیث اول شرح‌نویسی بر جوامع و کتب اولیۀ احادیث است در این زمینه شرح‌های زیادی نوشته شد، و کتاب موطا و صحیح بخاری بیشترین شرح خود را به خود اختصاص داده‌اند، و پس از آن‌ها صحیح مسلم است که شرح‌های مفصلی بر آن نوشته شده است اینک توضیح مناسب دربارۀ آن شرح‌ها:
بر کتاب موطا شرح‌های زیادی نوشته شده است که بر حسب دوره‌های مختلف عبارتند از: [۴۵۵]
[۴۵۵] کشف الظنون، کاتب چلبی، حاج خلیفه، ج ۲، ص ۱٩۰٧.