۴- مستدرکات
مستدرکات جمع مستدرک است و آن یادآوری احادیثی است که مؤلف کتابی بر حسب شرایطش آن‌ها را از دست داده و در کتابش نیاورده است مانند مستدرک حاکم [۵۳۴]نیشابوری، وی در این کتاب که (۸۸۶۴) هشت هزار و هشتصد و شصت و چهار حدیث است به جمع‌آروی سه نوع حدیث به شرح زیر پرداخته است:
۱- احادیثی که مطابق با همان شرایط بخاری و مسلم صحیح بوده با این حال در آن دو کتاب صحیح نیامده‌اند.
۲- روایاتی که بر طبق شرایط یکی از این دو محدث یعنی بخاری و مسلم صحیح بوده و در صحیحین نیامده‌اند.
۳- روایاتی که به تشخیص حاکم صحیح بوده گرچه واحد هیچ یک از شرایط بخاری و مسلم نبوده است.
روش حاکم در همان کتاب به این صورت است که پس از نقل هر حدیثی به نوع آن طبق توضیح فوق اشاره می‌کند مثلاًَ می‌گوید: «این حدیث واجد شرط بخاری و مسلم است و آنان این حدیث را نیاورده‌اند». شمس‌الدین [۵۳۵]ذهبی حاکم در تألیف این مستدرک متساهل و کم‌توجه [۵۳۶]شمرده و او را نیز متمایل به اهل تشیع دانسته و دکتر صبحی صالح نیز روش حاکم را نقد کرده و گفته حاکم صحیح بودن احادیثی را بر شیخین لازم دانسته که به هیچ‌وجه لازم نیست آن‌ها را صحیح بدانند زیرا راویان آن‌ها ضعف‌هایی دارند و بر اکثر احادیثی که حاکم یادآور شده [۵۳٧]نقد‌هایی وارد است.
[۵۳۴] کشف الظنون، ج ۲، ص ۱۶٧۲ بعد از توصیف مؤلف و کتابش نوشته «قال السمعانی وکان فیه تشیع» و عدد روایت‌ها تنها در تاریخ حدیث فارسی دیده می‌شود. [۵۳۵] اختصار علوم‌الحدیث، ابن کثیر، ص ۲۶ و تدریب الراوی، سیوطی، ص ۱۴۰ به نقل علوم الحدیث و مصطلحه، صبحی صالح، ص ۳۰٧. [۵۳۶] همان. [۵۳٧] همان.