تحمل شکنجه و آزار در راه الله
درس دیگری از این سفر دردناک پیامبر ج، تحمُّل شکنجه و آزاری است که از جانب جاهلان و بیخردان برای داعی الیالله پیش میآید.
هر چند تحمل آزار و شکنجه از سوی کسانی که دلسوز و مُشفق آنها باشی و هدفت نجات آنان باشد، بسیار طاقتفرسا، سخت و رنجآور است، اما باز هم در این کار نیز باید از پیامبر دلسوز و مهربان درس گرفت.
پیامبر جبا زحمت و رنج خود را به باغ رساند و از دست آن جاهلان رهایی یافت. سر و صورت غبارآلود، پاهای مبارکش خونین و زخمی، با چشمان اشکبار دست به دعا برداشت و با پروردگار و فریادرس حقیقی به مناجات پرداخت:
«اللّهُمّ إلَیْك أَشْكُو ضَعْفَ قُوّتِی ، وَقِلّةَ حِیلَتِی ، وَهَوَانِی عَلَى النّاسِ یَا أَرْحَمَ الرّاحِمِینَ! أَنْتَ رَبّ الْمُسْتَضْعَفِینَ وَأَنْتَ رَبّی، إلَى مَنْ تَكِلُنِی؟ إلَى بَعِیدٍ یَتَجَهَّمُنِی، أَمْ إلَى عَدُوّ مَلّكْتَهُ أَمْرِی؟ إنْ لَمْ یَكُنْ بِك عَلَیّ غَضَبٌ فَلَا أُبَالِی، وَلَكِنّ عَافِیَتَك هِیَ أَوْسَعُ لِی. أَعُوذُ بِنُورِ وَجْهِك الّذِی أَشْرَقَتْ لَهُ الظُّلُمَاتُ، وَصَلُحَ عَلَیْهِ أَمْرُ الدّنْیَا وَالْآخِرَةِ مِنْ أَنْ یِنْزِلَ بِی غَضَبُك، أَوْ یَحِلَّ عَلَیَّ سَخَطُكَ، لَك الْعُتْبَى حَتّى تَرْضَى ، وَلَا حَوْلَ وَلَا قُوّةَ إلّا بِك» [۱۰].
پروردگارا! ای مهربانترین مهربانان! من از ضعف و ناتوانی و کمی تدابیر و ذلّت خود نزد مردم، به تو شکایت میآورم.
تویی پروردگار مستضعفان و مظلومان و تویی پروردگارم. پس مرا به چه کسی میسپاری؟! آیا مرا به کسی واگذار میکنی که بر من ـ جهت نابودیام ـ هجوم میآورد؟ یا به دشمنی که کارم را در اختیار او قرار دادهای؟!
اگر این ناشی از خشم تو بر من نباشد، باکی ندارم. لیکن عافیت تو بر من، سهلتر و با گشایشتر است.
پناه میجویم به آن نور جمال تو که تاریکیها را به روشنایی مبدّل ساخت و به سبب آن امور دنیا و آخرت سامان یافت و از این که خشم تو بر من فرود آید، و از من ناخشنود شوی (به تو پناه میآورم). و از تو آن قدر پوزش میطلبم که خشنود گردی؛ چراکه جز از سوی تو توان و قدرتی وجود ندارد.
[۱۰] سیرة النبی ج، ابن هشام ص ۱۸۹.