احساس یک نوکیش
مسلمان‌شدن بسیار آسان است. چون نه تشریفات عریض و طویلی دارد و نه موعظه‌های مطولی در آن ملحوظ است. یک شهادت کوتاه و ترجیحاً در انظار گروهی از مسلمانان، تنها لازمۀ مسلمان‌شدن است. آن که مسلمان می‌شود باید بگوید: «أشهد أن لا إله إلا الله وأشهد أن محمداً رسول الله»یعنی «من شهادت می‌دهم که کسی جز خداوند شایستۀ نیایش و تکریم نبوده و محمد رسول اوست». با این شهادت هرکس می‌تواند مسلمان شود و به خواست خداوند تعالی گردن نهد و محمد جرا به عنوان رسول الله قبول کند.
بنابراین، تشهد یک مسلمان را از کافر جدا می‌کند. و این یک اصل مسلم اسلام و پایۀ دین است در این هنگام مسلمانان دیگر، برای نوکیش مسلمان دعا می‌کنند و با او روبوسی می‌نمایند و سپس نوکیش مسلمان فصل جدیدی از زندگی را به موجب احکام اسلام آغاز می‌کند و تمام گناهان او بخشوده می‌شوند.
برحسب تجربه، نوکیشانی که مسلمان می‌شوند به وسائل مختلف و تحت دلائل گوناگونی به اسلام روی می‌آورند. بعضی از آن‌ها پس از مطالعات دقیق قرآن و سنت و حدیث مسلمان می‌شوند. بعضی دیگر پس از پایان یک دورۀ تحقیقی در مقایسۀ ادیان به این آئین می‌گروند. وعده‌ای دیگر صرفاً به خاطر عدم رضایت از ادیان دیگر به این دین مشرف می‌شوند. و حتی بعضی به دلائل شخصی این دین را می‌پذیرند. بندرت اشخاصی هم یافت می‌شوند که می‌خواهند جهان اسلام را به هزینۀ مسلمان گردش کنند و صرفاً از مسلمانان تقاضا می‌کنند تا آن‌ها را در این راه مساعدت کنند. دلیل هرچه که باشد باید توجه داشت که به هرحال به نحوی عشق و علاقۀ – کم یا بیش – در این تصمیمات مؤثرند و یک نوکیش مسلمان به نوعی تحت تأثیر اسلام واقع می‌شود. اما به هرحال یک مسلمان زمانی می‌تواند واقعاً مسلمان شود که با تعلیمات اسلام در حد قابل قبولی آشنا شده و مسلمان خوبی شود. به علاوه هر نوکیش مسلمان در ابتدا دچار مشکلاتی است و باید توسط برادران دیگر مسلمان مساعدت شود تا بتواند مشکلاتی را که با آن روبرو شده حل کند.
حال باید دید مشکلاتی که یک نوکیش با آن روبرو می‌شود چیست؟ مسلمان‌شدن در یک اجتماغ غیر مسلمان به منزلۀ یک انتحار اجتماعی است. زیرا اعتراضات خانواده و خویشان و دوستان موانعی در زندگی نوکیشان بوجود می‌آورد. موقعی که من رسماً مسلمان شدم، ابتدا خانواده‌ام در این مسئله با من گفتگو کردند. بعضی از آن‌ها مخالف بودند، ولی بعضی از آن‌ها مانند خواهر عزیزم مسئله را خیلی آزاد منشانه تلقی نموده و فقط دعا کردند تا خداوند مرا در آئین جدیدم راهنمائی نموده و آرامش و رضایت بیشتری برای من فراهم سازد. احکام و مقررات و سنن آئین جدید باید در زمان کوتاهی آموخته شود. با وجود این‌که اسلام ساده و زیباست مع الوصف در اول عمل‌کردن به آن مشکل است. من خیال می‌کنم که در نخستین روزهای قبول آئین جدید باید یک نسخه از قرآن و سایر کتب لازم را در اختیار نوکیشان قرار داد تا آن‌ها به دنبال تهیۀ آن‌ها وقت زیادی تلف نکنند.
بعضی از نویسندگان ممکن است که در بدو قبول آئین اسلام اطلاعات زیادی در مورد اسلام نداشته باشند. و چون بعضی از آن‌ها خیلی احساساتی هستند ممکن است اشتباهاتی بکنند.
نام جدید – انتخاب نام جدید برای یک نوکیش هم مسئله‌ای است. چون بعضی از اسامی در بعضی نقاط بسیار مشهور و در بعضی نقاط قابل قبول نیستند. بعضی از نوکیشان ترجیح می‌دهند که نام جدید خود را به کار برند، درحالی که بعضی دیگر میل دارند نام قبلی آن‌ها همیشه حفظ شده و نام جدید خود را فقط در زمانی که در میان مسلمانان هستند به کار برند.
مسائل حقوقی نام جدید مسئله‌ای نیست. اسامی بسیار معروف مانند محمد یا احمد مشکلاتی بوجود نمی‌آورد.
نیایش – نیایش در اسلام با نیایش در سایر ادیان بسیار متفاوت است. چون در اسلام روابط کشیشی وجود ندارد لذا نیایش‌ها به صورت یک جد و جهد جماعتی هستند و نه یک وظیفۀ شخصی درحالی که نیایش در مسیحیت بهتر است در خلوت و تنهایی باشد، در اسلام ترجیح داده می‌شود تا در جماعت باشد. چون نیایش امر نامقبول و غیر صحیحی نیست که در تنهائی صورت گیرد، و چون همه در یک موقع مشخص و باهم نیایش می‌کنند. بنابراین، مسئلۀ تظاهر و ریا مطرح نیست و لذا سادگی نماز واقعاً اعجاب‌انگیز است.
فراگیری نماز وقت زیادی نمی‌گیرد. در آغاز راه‌های ساده‌ای برای نوکیشان پیشنهاد شده است. تلفظ ضحیح لغات عربی در نماز لازم است، اما فراگیری آن زیاد هم مشکل نیست و هرکس با استعداد متعارف می‌تواند در مدت کوتاهی آن را بیاموزد. مثلا در مورد خود من در همین اواخر بود که یک عالم مذهبی زحمت کشید و تلفظ صحیح کلمات نماز را به من آموخت و لذا حال خیلی بهتر می‌توانم کلمات نماز را ادا کنم. قرائت قرآن برای نوکیشان در فراگیری تعلیمات اسلام بسیار مفید است. من احساس می‌کنم که به دلایل روشن، عربی باید زبان ملی تمام ممالک اسلامی باشد. در ابتدا من هنگام نماز زودتر از همه از سجده برمی‌خواستم درحالی که هنوز سایرین در سجده بودند و یا بالعکس خیلی دیر سر از سجده برمی‌داشتم و با سایرین هماهنگ نبودم. اگرچه مسلمانان دیگر در صفوف در تصحیح من کوشش داشتند، اما به هرحال مدتی طول می‌کشد تا نوکیشی بتواند خود را با حرکاتی که در نماز انجام می‌شود آشنا و هماهنگ نماید. البته مسئله لباس زیاد مهم نیست. زیرا در صفوف نماز نوع بخصوصی از لباس تجویز نشده است.
دانش اسلامی – پیامبر اکرم جفرمود: «دانش بجوی حتی اگر در چین باشد» [۴۹]. با این فرمایش پیامبر جکسب دانش و فضیلت از وظایف هر مسلمان است. اما برای یک نوکیش مسلمان وظیفۀ مهم‌تری است.
برای کسب دانش و فضیلت به چه کسی باید مراجعه کرد؟ بیشتر نوکیشان مسلمان وظیفۀ خود می‌دانند تا برای کسب فضائل و فرهنگ اسلامی به کشورهای اسلامی سفر کنند و در آنجا در میان مسلمانان دیگر فضائل اسلامی را در عمل فرا گرفته و تجربه نمایند و از مشورت آن‌ها بهره‌برداری نمایند. پاکستان یکی از کشورهائی است که در کسب فضائل و معارف اسلامی فرصت‌های عالی فراهم ساخته است. و آن در صورتی است که بدانیم به کجا باید مراجعه شود. ما مردم این سرزمین را به عنوان برادران و خواهران بزرگتر می‌نگریم و برای راهنمائی و مساعدت به آن‌ها چشم می‌دوزیم. برای شناخت دین و آئین، اسلام تنها راه فهم و استدلال است. تبلیغات اسلامی شاید در اکثر کشورها امکان‌پذیر نباشد، اما از طریق کسب فضائل و دانش و فرهنگ اسلام و عمل به آن‌ها توسط مسلمانان می‌توان اسلام را در تمام نقاط جهان گسترش داد.
نمونه‌های زنده – گرچه عجیب به نظر می‌رسد، اما آن‌ها که مسلمان زائیده شده‌اند گاهی برای پند و راهنمائی به نوکیشان روی می‌آورند و آن‌ها را نمونه‌های زندۀ خوبی از اسلام می‌دانند. بنابراین، نوکیشان گاهی به عنوان مسلمانان برتر شناخته می‌شوند و لذا باید پنج وعده نماز را بدون هیچگونه کاهلی انجام دهند و در کسب فضائل و معارف اسلامی سعی و کوشش نمایند. درحالی که نوکیشان درست برعکس آن احساس می‌کنند. زیرا که آن‌ها در درون خود چنین تصور دارند که مسلمان‌های با تجربه‌تر باید در رهنمود و ارشاد آن‌ها سعی بیشتری داشته و نمونه‌های ارزنده‌تری باشند تا نوکیشان مسلمان بتوانند برحسب رفتار و اعمال آن‌ها خود را بسازند.
برادری اسلامی – بزرگترین هدیۀ اسلام به بشریت برادری جهانی است. همین برادری جهانی برای مسیحیان و یهودیان که دست به فتح کشورهای اسلامی یا زیده‌اند بزرگترین موانع را بوجود آورده است. سلام و درود مسلمانان در کلمه «السلام علیکم» خلاصه می‌شود که تمام مسلمانان را به یگانگی و اتحاد دعوت می‌کند. این درود و تهنیت مشترک، احساس یگانگی و برادری را در میان آن‌ها توسعه بخشیده و تمام اختلافات زبان و نژاد و منطقه و ملیت را محو می‌نماید. برادری اسلامی چیز واقعی و پر معنائی است که هر نوکیش مسلمان باید بر آن تأکید نماید. و چنانکه مشهود است هیچ مذهبی و یا هیچ جامعه‌ای نتوانسته است میلیون‌ها مردم جهان را این چنین بهم نزدیک کند.
در این مقاله کوتاه من سعی داشتم تا بعضی مشکلاتی را که نوکیشان مسلمان با آن‌ها روبرو می‌شوند بیان کنم. و اشاره کنم که اگر بعضی از نوکیشان، میهمان‌نوازی مسلمانان را مورد انتقاد قرار داده‌اند و برادری جهانی اسلام را استهزاء نموده‌اند، از روی نادانی و یا شاید برای مقاصد و نیات شخصی بوده است. گو این‌که این مختصر از ایجاد پل‌های جدیدی برای ایجاد ارتباط بین نوکیشان و آن‌ها که از ابتدا مسلمان بوده‌اند قاصر است معذلک من صمیمانه سعی کردم تا آن طرف قضیه را هم به هر ترتیب روشن کنم. و با تمام قصور، امیدوارم که خداوند توفیق عنایت فرماید تا همۀ ما، مسلمانان بهتری باشیم.
[۴۹] این حدیث رسول الله جنیست، و علمای اسلام بر موضوع و ساختگی‌بودن آن اتفاق دارند. اما در طلب علم احادیث صحیح فراوانی آمده است ولی نص این حدیث از رسول خدا جثابت نمی‌باشد.[مصحح]