پایه های ایمان کامل (ترجمه مختصر شعب الایمان بیهقی)

بیست و دومین پایه از پایه‌های ایمان: پرداخت زکات.

زیرا الله تعالى می فرماید: ﴿وَمَآ أُمِرُوٓاْ إِلَّا لِيَعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مُخۡلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَ حُنَفَآءَ وَيُقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَيُؤۡتُواْ ٱلزَّكَوٰةَۚ وَذَٰلِكَ دِينُ ٱلۡقَيِّمَةِ ٥﴾[البینة: ۵]. «و امر نشدند جز اینکه خدا را مخلصانه و حق گرایانه بپرستند و نماز برپای داشته و زکات بدهند و این است آئین راستین». همچنین می فرماید: ﴿…وَٱلَّذِينَ يَكۡنِزُونَ ٱلذَّهَبَ وَٱلۡفِضَّةَ وَلَا يُنفِقُونَهَا فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَبَشِّرۡهُم بِعَذَابٍ أَلِيمٖ ٣٤ يَوۡمَ يُحۡمَىٰ عَلَيۡهَا فِي نَارِ جَهَنَّمَ فَتُكۡوَىٰ بِهَا جِبَاهُهُمۡ وَجُنُوبُهُمۡ وَظُهُورُهُمۡۖ هَٰذَا مَا كَنَزۡتُمۡ لِأَنفُسِكُمۡ فَذُوقُواْ مَا كُنتُمۡ تَكۡنِزُونَ ٣٥﴾[التوبة: ۳۴ – ۳۵]. «و کسانی‌که طلا و نقره را گنج می کنند [٧۵]و در راه الله آن را انفاق نمی کنند، آنان را به عذابی دردناک مژده بده * روزی‌که [اندوخته ها] در آتش جهنم گداخته شده و پیشانی و پهلو و پشت های ایشان با آن داغ گذاشته می شود و بدیشان گفته می شود: «این همان چیزی است که برای خود اندوخته اید»، پس اینک [سزا و کیفر] آنچه که می اندوخته اید بچشید». و همچنین می فرماید: ﴿وَلَا يَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ يَبۡخَلُونَ بِمَآ ءَاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦ هُوَ خَيۡرٗا لَّهُمۖ بَلۡ هُوَ شَرّٞ لَّهُمۡۖ سَيُطَوَّقُونَ مَا بَخِلُواْ بِهِۦ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَة﴾[آل‌عمران: ۱۸۰]. «و کسانی‌که به آنچه خداوند از فضل خویش داده، خساست می ورزند، گمان نبرند که آن [خساست] برای آنها بهتر است، بلکه به زیان آنان است، و در روز قیامت چیزی‌که بدان خساست ورزیده اند طوق گردن‌شان می گردد، و همۀ دارایی های آسمان و زمین از آن خداوند بوده و خداوند به آنچه می کنید آگاه است».

دلیل از سنت: ابن عباسبآورده است پیامبر ج وقتی معاذس را به یمن فرستاد به او فرمود: «إِنَّكَ تَأْتِى قَوْمًا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ. فَادْعُهُمْ إِلَى شَهَادَةِ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَأَنِّى رَسُولُ اللَّهِ فَإِنْ هُمْ أَطَاعُوا لِذَلِكَ فَأَعْلِمْهُمْ أَنَّ اللَّهَ افْتَرَضَ عَلَيْهِمْ خَمْسَ صَلَوَاتٍ فِى كُلِّ يَوْمٍ وَلَيْلَةٍ فَإِنْ هُمْ أَطَاعُوا لِذَلِكَ فَأَعْلِمْهُمْ أَنَّ اللَّهَ افْتَرَضَ عَلَيْهِمْ صَدَقَةً تُؤْخَذُ مِنْ أَغْنِيَائِهِمْ فَتُرَدُّ فِى فُقَرَائِهِمْ فَإِنْ هُمْ أَطَاعُوا لِذَلِكَ فَإِيَّاكَ وَكَرَائِمَ أَمْوَالِهِمْ وَاتَّقِ دَعْوَةَ الْمَظْلُومِ فَإِنَّهُ لَيْسَ بَيْنَهَا وَبَيْنَ اللَّهِ حِجَابٌ» [٧۶].

«تو نزد قومی از اهل کتاب [٧٧]می‌روی آن‌ها را به گواهی دادن به اینکه هیچ معبود بر حقی جز الله وجود ندارد و اینکه من فرستادۀ او هستم دعوت بده، پس اگر در این مورد از تو اطاعت کردند به آنها بیاموز که خداوند در شبانه روز پنج نماز را بر آنها فرض گردانیده است، اگر در این مورد از تو اطاعت کردند به آنان خبر ده که خداوند زکات را بر آنها فرض نموده که از ثروتمندان آنها گرفته می‌شود و در میان مستمندان آنها توزیع می‌گردد. اگر این را پذیرفتند به بهترین اموال آنها دست درازی نکن و از دعای مظلوم بترس زیرا بین وی و خداوند پرده‌ای وجود ندارد».

ابوهریرهس روایت نموده پیامبر ج فرمود است: «مَنْ آتَاهُ اللَّهُ مَالًا فَلَمْ يُؤَدِّ زَكَاتَهُ مُثِّلَ لَهُ مَالُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ شُجَاعًا أَقْرَعَ لَهُ زَبِيبَتَانِ يُطَوَّقُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ثُمَّ يَأْخُذُ بِلِهْزِمَتَيْهِ يَعْنِي بِشِدْقَيْهِ ثُمَّ يَقُولُ أَنَا مَالُكَ أَنَا كَنْزُكَ ثُمَّ تَلَا:﴿وَلَا يَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ يَبۡخَلُونَ بِمَآ ءَاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦ هُوَ خَيۡرٗا لَّهُمۖ بَلۡ هُوَ شَرّٞ لَّهُمۡۖ سَيُطَوَّقُونَ مَا بَخِلُواْ بِهِۦ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ﴾» [٧۸]. «کسی‌که خداوند به اوثروتی داده و او زکات آن را پرداخت نکند، روز قیامت، مالش به شکل اژدهایی سمی‌که دارای دو نیش زهرآگین است، در آمده و به گردن او می پیچد و دو طرف چهره اش(گونه هایش) را گرفته و می گوید: من مال و خزانۀ تو هستم؛ سپس رسول الله ج این آیه را تلاوت فرمود: ﴿وَلَا يَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ يَبۡخَلُونَ...﴾. [ترجمۀ آیه در قبل آمد]».

[٧۵] از ابن عمر وابن عباس، وجابر، وأبی هریره به صورت موقوف و مرفوع و از عمر بن الخطابسآمده است: «یکنزون» (گنج کردن) به معنی مالی است که زکات آن داده نشود. تفسیر ابن کثیر ذیل همین آیه. (مترجم) [٧۶] صحیح بخاری: ۱۳٩۵- ۱۴۵۸- ٧۳٧۲؛ صحیح مسلم: ۱۳۰- ۱۳۲؛ سنن ابو داود: ۱۵۸۴؛ سنن ترمذی: ۶۲۵؛ سنن ابن ماجه: ۱٧۸۳؛ و صححه آلبانی. [٧٧] یهودیان ومسیحیان را اهل کتاب می-نامند.(مترجم) [٧۸] صحیح بخاری: ۱۴۰۳- ۴۵۶۵؛ سنن نسائی: ۲۴۸۱- ۲۴۸۲؛ صححه آلبانی.