بخش سوم: مقولة اعجاز تشریعی قرآن
مطالعات، بررسی‌ها و تحقیقات نظری از جانب افراد باوجدان و انصاف، تجارب عملی دانشمندان، مقایسۀ میان قوانینی، مکاتب و نظام‌های متفاوت موجود در جهان، همگی اثبات نموده‌اند که احکام و قوانین موجود در شریعت اسلام برگرفته از قرآن کریم، بهترین و استوارترین قوانین در تأمین سعادت و سلامت بشری و امنیت و ضمانت حقوقی آن می‌باشد.
نمونه‌های آشکار این احکام و قوانین را در زمینه‌های حلال و حرام، معاملات، اصول و ضوابط زیربنایی حقوق فرد و اجتماع، پایه‌ها و قواعد عدل و دادگری، شیوه‌ها، مکاتب و راهکارهای اخلاق فردی و اجتماعی، و ... می‌یابیم که در تمام اوضاع و احوال بشری، علیرغم وجود اختلافات و گرایش‌های فکری، مذهبی یا فلسفیشان قابل تطبیق و اجرا می‌باشد. هر چه بررسی و تحقیقات بیشتری در این زمینه صورت گیرد و تجارب عملی و مقایسۀ میان نظام‌ها و قوانین حاکم در جوامع بشری، بهتر و دقیق‌تر به عمل آید، بیشتر بر اثبات این حقیقت افزوده می‌شود.
افراد مجرب و کارآزموده، انواع و اشکال مختلف تشکیلات و سازمان‌ها، فنون و تکنولوژی‌ها، قوانین و برنامه‌ریزی‌ها را در تضمین سعادت، خیر، صلاح و امنیت جوامع بشری آزموده‌اند؛ سپس ملاحظه کرده‌اند که مصلحت عامه مردم و تضمین سعادت و عدالت و امنیتشان، اقتضای تعدیل و اصلاحاتی را در نظام‌ها و قانون‌گذاری‌های مذکور می‌نماید.
قانونگذاران و حقوقدانان خبرۀ نظام‌های بشری، همچنان مشغول تعدیل و اصلاح قوانین وضعی گذشته‌اند که ناتوانی آن‌ها از تحقق نتیجۀ مطلوب، در تأمین سعادت و مصالح عامه مردم به اثبات رسیده بود. سرانجام به تجربه‌ای دست یافتند که به نظر آنان، کامل‌ترین الگوی قانونی در دستیابی به اهدافشان بود؛ نکتۀ جالب توجه اینکه آن تجربه، یکی از احکام قانونی موجود در قرآن کریم می‌باشد!
ناتوانی بشر از وضع و ایجاد احکام و قوانینی استوار و برتر جهت تأمین مصالح و سعادت جامعۀ بشری، ناشی از ناتوانیشان در احاطه و اطلاع بر واقعیت‌های درونی و ساختارهای فیزیکی انسان‌ها، نیازمندی‌ها و پاسخگوهای متناسب با آن‌ها می‌باشد؛ همچنین ناشی از گرایش‌ها و تمایلات نفسانی و شهوانیشان می‌باشد که آنان را از پایبندی به بهترین و استوارترین مکتب و برنامه، به انحراف کشانیده است. چنین عجز و ناتوانی موجود میان عموم بشریت، قوی‌ترین دلیل بر این حقیقت است که: تشریع و قانونگذاری پاینده‌تر و برتری که در قرآن وجود دارد، ساخته و پرداختۀ بشر نبوده بلکه از جانب پروردگار جهان و جهانیان نازل گشته است.
بنابراین: اعجاز تشریعی در قرآن کریم، یکی از جلوه‌های زیبای معجزه بودن، در دلالت بر وجود پروردگاری است که خالق حکیم و ستودۀ تمام هستی است، و نیز دلالت دارد بر اینکه محمدص، فرستادۀ حقیقی خداوند به سوی بندگانش می‌باشد؛ زیرا اگر این‌گونه نمی‌بود، هرگز نمی‌توانست از جانب خود، قرآنی را بیاورد که در برگیرندۀ اعجاز تشریعی باشد!