منافقان به مومنان متوسل می‌شوند
با وجودی که بندگان فرمانبردار و نافرمان، عمری را در دنیا در کنار هم گذرانیده و در یک اجتماع بسر برده‌اند، در آن روز (قیامت) بیدرنگ بین آن‌ها فاصله و جدایی می‌افتد. زیرا آن روز به روز فصل و جدایی مشهور است ﴿فَضُرِبَ بَيۡنَهُم بِسُورٖ لَّهُۥ بَابُۢ بَاطِنُهُۥ فِيهِ ٱلرَّحۡمَةُ وَظَٰهِرُهُۥ مِن قِبَلِهِ ٱلۡعَذَابُ﴾«درمیان آنان دیواری زده می‌شود که در آن سوی آن، رحمت و در این سوی آن، عذاب وجود دارد». این سد به گونه‌ای خواهد بود، که از ورای آن، یکدیگر را نمی‌بینند، فقط صدایشان رد و بدل می‌شود.
در ادامه آیات، سخن منافقان را خطاب به مومنان می‌خوانیم که می‌گویند: ﴿أَلَمۡ نَكُن مَّعَكُمۡ﴾«مگر ما در دنیا با شما و در کنار شما نبودیم؟»مگر نه اینکه روی یک زمین زندگی می‌کردیم. و در آن مُردیم. و اکنون روی همان برانگیخته شده‌ایم؟
مومنان در جواب می‌گویند: ﴿قَالُواْ بَلَىٰ﴾«آری درست می‌گویید». ﴿وَلَٰكِنَّكُمۡ فَتَنتُمۡ أَنفُسَكُمۡ﴾«لکن شما خود را دچار فتنه‌ها ساختید». و از شاهراه هدایت بدور ماندید ﴿وَتَرَبَّصۡتُمۡ﴾«و از پذیرفتن حق باز ایستادید». و هیچگاه از خود عزم و اراده نشان ندادید.
﴿وَغَرَّتۡكُمُ ٱلۡأَمَانِيُّ﴾«و آرزوهای بیهورده فریبتان داد»﴿حَتَّىٰ جَآءَ أَمۡرُ ٱللَّهِ﴾«تا اینکه دستور خداوند فرا رسید»و فرصت از شما گرفته شد. ﴿وَغَرَّكُم بِٱللَّهِ ٱلۡغَرُورُ﴾«و شیطان شما را در مورد خداوند، فریب داد». فریبنده بزرگ همان شیطان بود که شما را از نظر فکری تغذیه نمود و آزمند ساخت.
سپس مومنان با قیافه‌ای حق به جانب ادامه می‌دهند: ﴿فَٱلۡيَوۡمَ لَا يُؤۡخَذُ مِنكُمۡ فِدۡيَةٞ وَلَا مِنَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْۚ مَأۡوَىٰكُمُ ٱلنَّارُۖ هِيَ مَوۡلَىٰكُمۡۖ وَبِئۡسَ ٱلۡمَصِيرُ ١٥﴾«امروز از شما و از کافران هیچ غرامتی پذیرفته نمی‌شود جایگاه شما دوزخ است و چه بد جایگاهی است». احتمال اینکه گوینده‌ی این جملات، خداوند یا فرشتگانش باشند نیز وجود دارد [۶۸].
[۶۸] في ظلال القرآن: ۶/ ۳۴۸۶.