آوای بهشتیان و غوغای دوزخیان

غوغا و مشاجره هنگام شنیدن سخنان شیطان

معلوم نیست این سخنرانی توسط ابلیس‌، قبل از ورود به دوزخ ‌صورت می‌گیرد یا بعد از آن.

خداوند در مورد آن می‌فرماید: ﴿وَبَرَزُواْ لِلَّهِ جَمِيعٗا فَقَالَ ٱلضُّعَفَٰٓؤُاْ لِلَّذِينَ ٱسۡتَكۡبَرُوٓاْ إِنَّا كُنَّا لَكُمۡ تَبَعٗا فَهَلۡ أَنتُم مُّغۡنُونَ عَنَّا مِنۡ عَذَابِ ٱللَّهِ مِن شَيۡءٖۚ قَالُواْ لَوۡ هَدَىٰنَا ٱللَّهُ لَهَدَيۡنَٰكُمۡۖ سَوَآءٌ عَلَيۡنَآ أَجَزِعۡنَآ أَمۡ صَبَرۡنَا مَا لَنَا مِن مَّحِيصٖ ٢١ وَقَالَ ٱلشَّيۡطَٰنُ لَمَّا قُضِيَ ٱلۡأَمۡرُ إِنَّ ٱللَّهَ وَعَدَكُمۡ وَعۡدَ ٱلۡحَقِّ وَوَعَدتُّكُمۡ فَأَخۡلَفۡتُكُمۡۖ وَمَا كَانَ لِيَ عَلَيۡكُم مِّن سُلۡطَٰنٍ إِلَّآ أَن دَعَوۡتُكُمۡ فَٱسۡتَجَبۡتُمۡ لِيۖ فَلَا تَلُومُونِي وَلُومُوٓاْ أَنفُسَكُمۖ مَّآ أَنَا۠ بِمُصۡرِخِكُمۡ وَمَآ أَنتُم بِمُصۡرِخِيَّ إِنِّي كَفَرۡتُ بِمَآ أَشۡرَكۡتُمُونِ مِن قَبۡلُۗ إِنَّ ٱلظَّٰلِمِينَ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ ٢٢﴾[ابراهیم: ۲۱-۲۲].

ترجمه: «‌(در آن روز‌) همه در برابر خدا ظاهر و آشکار می‌گردند. ضعیفان که خود را بزرگ می‌پنداشتند می‌گویند: ما ‌‌‌(در دنیا‌) پیروان شما بودیم. آیا می‌توانید چیزی از عذاب خدا را از سر ما بردارید؟ آن‌ها ‌(در پاسخ‌) می‌گویند: اگر خدا ما را به راه راست هدایت می‌کرد، ما نیز شما را هدایت می‌کردیم. ‌(هم اینک‌) چه بی‌تابی کنیم و چه شکیبایی نمائیم، یکسان است و راه نجات و گریزی برای ما وجود ندارد. و شیطان هنگامی که کار به پایان می‌رسد ‌(و حساب و کتاب تمام می‌شود) می‌گوید: خداوند به شما وعده راستینی داد و من به شما وعده دادم و خلاف وعده کردم و هیچ‌گونه تسلطی بر شما نداشتم. جز اینکه شما را دعوت نمودم شما نیز دعوتم را پذیرفتید. پس مرا سرزنش نکنید بلکه خویشتن را سرزنش بکنید. نه من به فریاد شما می‌رسم و نه شما به فریاد من می‌رسید. من امروز از اینکه مرا قبلا‌ با خدا شریک ساخته‌اید تبری می‌جویم. بی‌گمان کافران عذاب دردناکی دارند».