آوای بهشتیان و غوغای دوزخیان

باز هم لعن و نفرین

بعد از اینکه در دوزخ مستقر می‌شوند، رو به یکدیگر نموده و نفرین می‌کنند. خداوند در این مورد می‌فرماید:

﴿قَالَ ٱدۡخُلُواْ فِيٓ أُمَمٖ قَدۡ خَلَتۡ مِن قَبۡلِكُم مِّنَ ٱلۡجِنِّ وَٱلۡإِنسِ فِي ٱلنَّارِۖ كُلَّمَا دَخَلَتۡ أُمَّةٞ لَّعَنَتۡ أُخۡتَهَاۖ حَتَّىٰٓ إِذَا ٱدَّارَكُواْ فِيهَا جَمِيعٗا قَالَتۡ أُخۡرَىٰهُمۡ لِأُولَىٰهُمۡ رَبَّنَا هَٰٓؤُلَآءِ أَضَلُّونَا فَ‍َٔاتِهِمۡ عَذَابٗا ضِعۡفٗا مِّنَ ٱلنَّارِۖ قَالَ لِكُلّٖ ضِعۡفٞ وَلَٰكِن لَّا تَعۡلَمُونَ ٣٨ وَقَالَتۡ أُولَىٰهُمۡ لِأُخۡرَىٰهُمۡ فَمَا كَانَ لَكُمۡ عَلَيۡنَا مِن فَضۡلٖ فَذُوقُواْ ٱلۡعَذَابَ بِمَا كُنتُمۡ تَكۡسِبُونَ ٣٩﴾[الأعراف: ۳۸-۳٩].

ترجمه: «خداوند می‌گوید: به همراه گروه‌هایی از کافران انس و جنی که قبل از شما رفته‌اند، وارد شوید. (آنگاه) هر وقت گروهی داخل آتش شود، گروه همجنس (قبل از خود) را نفرین می‌کند تا آنگاه که همه بهم می‌رسند و گرد هم جمع می‌شوند، آنوقت گروه بعدی خطاب به گروه قبل از خود می‌گوید: پروردگارا! اینان ما را گمراه کرده‌اند پس آتش آنان را چندین برابر گردان. خداوند می‌گوید: عذاب هر یک از شما چندین برابر است ولی نمی‌دانید».

تصور کنیم: آن‌ها هم اکنون‌ لخت و عریان درمیان شعله‌های آتش دوزخ بسر می‌برند، نه مرگ بسراغشان می‌آید و ‌نه ‌در عذابشان‌ تخفیفی داده می‌شود. از شدت درد و رنج، آه و فغانشان به آسمان می‌رسد، به لعن و نفرین یکدیگر می‌پردازند. هر گروهی که وارد می‌شود، گروه قبل از خود را مقصر می‌داند و نفرین می‌کند. پس از اینکه هر یک به تناسب جرم، در جایگاه مخصوص خود قرار می‌گیرند، زیردستان و پیروان که اینک تلخی عذاب را چشیده و لمس کرده‌اند و نتیجه ناگوار پیروی کورکورانه از مستکبران را با چشم سر دیده‌اند، علیه مستکبران، دست به دعا می‌شوند و می‌گویند: ﴿رَبَّنَا هَٰٓؤُلَآءِ أَضَلُّونَا فَ‍َٔاتِهِمۡ عَذَابٗا ضِعۡفٗا مِّنَ ٱلنَّارِ﴾«بار الها! این‌ها باعث گمراهی و انحراف ما شدند. بدین جهت بر عذابشان بیفزا». اما از آنجا که دوزخ جائی نیست که خواسته‌ها در آن برآورده شود، خداوند به خواسته آنان چنین پاسخ می‌دهند: ﴿لِكُلّٖ ضِعۡفٞ وَلَٰكِن لَّا تَعۡلَمُونَ﴾«برای همه شما، عذاب چند برابر خواهد شد».

مستکبران نیز ساکت نمی‌نشینند و خطاب به زیردستان می‌گویند: ﴿فَمَا كَانَ لَكُمۡ عَلَيۡنَا مِن فَضۡلٖ﴾شما هیچ‌گونه فضیلتی بر ما نداشتید و مانند ما گمراه بودید و بیراهه رفتید، و اینک هیچ‌گونه امتیازی بر ما ندارید. ﴿فَذُوقُواْ ٱلۡعَذَابَ بِمَا كُنتُمۡ تَكۡسِبُونَ﴾به همه آنان گفته می‌شود: عذاب را بخاطر اعمالی که مرتکب شده‌اید، بچشید.