کاوشی پیرامون بهشت و دوزخ

گفتار هفتم: آتش حرف مي‌زند و مي‌بيند

کسانی که آیات قرآن و سنت نبوی را مطالعه می‌کنند، آگاهی دارند که آتش دوزخ آفریده‌ای است از آفریدگان الله، که می‌بیند، حرف می‌زند و شکوه می‌کند. قرآن بیان می‌فرماید که وقتی دوزخ، دوزخیان‌ را از دور می‌بیند، با صدایی وحشتناک می‌غرّد و این غرش بیان‌گر خشم آن نسبت به دوزخیان می‌باشد. الله متعال می‌فرماید:

﴿إِذَا رَأَتۡهُم مِّن مَّكَانِۢ بَعِيدٖ سَمِعُواْ لَهَا تَغَيُّظٗا وَزَفِيرٗا ١٢﴾[الفرقان: ۱۲].

‏«‏‏هنگامی که -دوزخ- آنان را از مکانی دور ببیند -و برایشان نمایان شود-، صدای خشم و خروش آن‌را مى‏شنوند‏»‏.

ابن جریر از ابن عباسسچنین روایت می‌کند:

«إنَّ الرَّجُلَ لَيَجَرُّ الي النّارِ، فَتَنزَوي وَ يَنقَبِضُ بَعضُها الي بَعضٍ فَيَقوُلُ لَها الرَحمنُ: ما لَكِ؟ فَتَقولُ: انَّهُ يَستَجِيرُ مِنّي،‌ فَيقُولُ: أرسِلُوا عَبدي. وَ إنَّ الرَّجُلَ لَيَجَرُّ الي النّارِ ، فَيَقُولُ: يا رَبِّ ما كانَ هذا الظَنُّ بِكَ، فَیَقُولُ اللهُ‌: ما کانَ ظَنُّکَ؟ فَیَقُولُ: أن تَسِعَنی رَحمَتَکَ. فَيقُولُ: أرسِلُوا عَبدي. وَ إنَّ الرَّجُلَ لَيَجَرُّ الي النّارِ،‌ فَتَشهَقَ الَيهِ النّارِ، شَهُوقُ البَغلَةِ الَي الشَعيرِ وَ تَزفَرُ زَفرَةً أُخري لا تَبقي اَحَداً إلاّ خافَ». [۳۵]

‏«‏مردی به سوی دوزخ کشانده می‌شود. دوزخ خود را جمع کرده و مچاله می‌شود. الله متعال از او می‌پرسد: تو را چه شده است؟ می‌گوید: آن مرد از عذاب من پناه می‌خواست. الله متعال می‌فرماید: بنده‌ی مرا رها کنید. شخصی به سوی دوزخ کشانده می‌شود، در آن لحظه‌ می‌گوید: پروردگارا در حق تو چنین نمی‌پنداشتم. الله متعال می‌فرماید: گمانت چه بود؟ می‌گوید: گمانم بر این بود که رحمت تو شامل حال من می‌شود، الله متعال می‌فرماید: بنده‌ی مرا رها کنید. شخص دیگری به سوی دوزخ کشانده می‌شود. دوزخ با دیدن آن مرد همانند قاطر ماده‌ای که‌ قاطر نر را دیده‌ است، نعره‌ می‌کشد. برای بار دوم چنان به صدا در می‌آید و فریاد می‌زند که همه را بهت‌زده و ترسان می‌کند‏»‏.

امام احمد و ترمذی از طریق اعمش از ابوصالح از ابوهریرهسروایت می‌کنند که‌ رسول الله صفرمود:

«يَخرُجُ يَومَ القِيامَةِ عُنُقٌ مِنَ النَّارِ لَها عَينانِ تَبصرانِ وَ أُذُنانِ تَسمَعانِ وَ لِسانٍ يَنطِقُ، تَقُولُ: أَنّي وُكِّلتُ بِثَلاثَهِ: بِكُلِّ جَبّارٍ عَنيدٍ، وَ بِكُلِّ مَن دَعا مَعَ اللهِ إلهاً آخَرَ، وَ بِالمُصَوِّرينَ». [۳۶]

‏«‏روز رستاخیز گردنی از آتش بیرون می‌آید که‌ دو چشم بینا، دو گوش شنوا و زبانی گویا دارد. زبانش به‌ سخن می‌آید و می‌گوید: دستور دارم سه گروه را بگیرند: ستمگر سرکش، هر کسی که با الله، معبود دیگری خوانده است و تصویرگر. [۳۷]

[۳۵] «النهابه» به روایت ابن کثیر (۲/۱۲) و سند آن نیز صحیح است. [۳۶] التخویف من النار، ص (۱۷۹)، ن.ک: جامع الأصول: (۱۰/۵۱۸). محقق می‌گوید: إسناد آن حسن است. ترمذی می‌گوید: این حدیث حسن صحیح غریب است. [۳۷] التخوبف من النار ص (۱۷۹)؛ جامع الاصول (۱۰/۵۱۸) محقق در مورد‌ این حدیث گفته‌ است: سندش صحیح است. ترمذی گفته‌ است: این حدیث حسن، صحیح و غریب است..