کاوشی پیرامون بهشت و دوزخ

بخش چهارم: دوزخ جاودان و فناناپذیر است

دوزخ جاودان و بی‌پایان است. طحاوی در کتاب عقیده‌ی خود می‌گوید: بهشت و دوزخ آفریده شده‌اند. فناناپذیر هستند و از بین نمی‌روند. [۴۶]

ابن‌حزم در مورد این مسأله‌ اجماع علما را نقل کرده‌ است. در کتاب «الملل والنحل» او چنین آمده است:

‏«‏همه‌ی فرقه‌های اسلامی به جز جهم بن صفوان، اتفاق نظر دارند که بهشت و نعمت‌های آن و دوزخ و عذاب آن جاودان‌ و فناناپذیرند.‏» [۴۷]

و در کتاب دیگر ایشان «مراتب الاجماع» چنین آمده است:

‏«‏‌دوزخ حقیقت دارد و برای عذاب است. دوزخ و دوزخیان فناناپذیرند‏»‏. [۴۸]

نصوصی که‌ در مورد جاودانگی دوزخ آمده‌اند، بسیار فراوان هستند و بسیاری از آن‌ها را در مباحث بعدی خواهیم آورد. برای جاودانگی آن همین کافی است که الله متعال آن‌را «دارالخلد» ‏«‏سرای همیشگی‏»‏ نامیده است.

آری! در باور اهل سنت و جماعت دوزخ همیشگی و فناناپذیر است و دوزخیان همواره در آن خواهند بود و جز موحدین گناهکار، کسی از آن بیرون نمی‌آید. کافران و مشرکان برای همیشه در آن خواهند ماند.

[۴۶] شرح الطحاویه: ص (۴۷۶) [۴۷] الملل و النحل، ابن حزم (۴/۸۳) [۴۸] مراتب الاجماع (۱۷۳)