گفتار پنجم: فقیران در ورود به بهشت از ثروتمندان پیشی می‌گيرند
امام مسلم در صحیح خود از عبدالله بن عمروسروایت می‌کند که پیامبر صفرمود:
«إِنَّ فُقَرَاءَ الْمُهَاجِرِينَ يَسْبِقُونَ الْأَغْنِيَاءَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِلَى الْجَنَّةِ بِأَرْبَعِينَ خَرِيفًا»
«در روز رستاخیز مهاجران فقیر چهل سال جلوتر از ثروتمندان وارد بهشت می‌شوند».
ترمذی از ابو سعید و احمد، ترمذی و ابن حبان از ابوهریرهسروایت کرده‌اند که رسول الله صفرمود:
«فُقَرَاءُ الْمُهَاجِرِينَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ قَبْلَ أَغْنِيَائِهِمْ بِخَمْسِ مِائَةِ» [۱۵۲]
«مهاجران فقیر پانصد سال جلوتر از ثروتمندان‌شان وارد بهشت می‌شوند».
رسول الله صدر جای دیگر بیان نموده‌اند که این گروه ثروتی ندارند که به خاطر آن محاسبه شوند، اما فضیلتی همچون جهاد دارند.
حاکم در مستدرک از عبدالله بن عمروسنقل می‌کند که رسول الله صفرمود: آیا می‌دانید چه کسانی پیش از همه وارد بهشت می‌شوند؟ عرض کردم: الله و رسولش بهتر می‌دانند. فرمود: مهاجران فقیر نخستین گروهی هستند که وارد بهشت می‌شوند. آنان در روز رستاخیز به دروازه‌ی بهشت می‌آیند و درخواست باز شدن در را می‌کنند. نگهبان بهشت از آنان می‌پرسد: آیا محاسبه شده‌اید؟ در پاسخ می‌گویند: در مورد چه چیزی محاسبه شویم، در حالی‌که تا واپسین لحظه‌های زندگی‌مان شمشیر بر دوش داشتیم و در راه الله جهاد کردیم؟ «یعنی مال و ثروتی نداشتیم که از ما محاسبه شود» آن‌گاه دروازه‌ی بهشت برای آنان باز می‌شود، وارد بهشت می‌شوندو در آن‌جا استراحت می‌کنند و سایر مردم چهل سال بعد وارد بهشت خواهند شد. [۱۵۳]
در صحیح بخاری از اسامه بن زیدسروایت شده است که رسول الله صفرمود:
«قُمْتُ عَلَى بَابِ الْجَنَّةِ فَكَانَ عَامَّةَ مَنْ دَخَلَهَا الْمَسَاكِينُ وَأَصْحَابُ الْجَدِّ مَحْبُوسُونَ غَيْرَ أَنَّ أَصْحَابَ النَّارِ قَدْ أُمِرَ بِهِمْ إِلَى النَّارِ». [۱۵۴]
«بر دروازه‌ی بهشت ایستادم و دیدم که بیشتر کسانی که وارد بهشت می‌شوند، مساکین هستند و سرمایه‌داران را «برای محاسبه» نگه داشته بودند، مگر جهنمیانِ؛ آنان که دستور داده شد که آن‌ها را به جهنم ببرند».
درباره‌ی فاصله‌ی میان ورود فقیران مؤمن و ثروتمندان مؤمن به بهشت، روایات متضادی وارد شده است. در یک حدیث مدت پیشی گرفتن آنان از ثروتمندان، چهل سال و در حدیث دیگر پانصد سال بیان شده است. علما میان این دو حدیث، این چنین توافق ایجاد کرده‌اند:
فقیران و ثروتمندان دارای شرایط گوناگونی هستند. قرطبی می‌گوید: ورود فقیران به بهشت، به خاطر تفاوت در ایمان است و ثروتمندان نیز همین گونه هستند. بنابراین مدت محاسبه‌ی میان نخستین فقیر و آخرین ثروتمند، برای ورود به بهشت، پانصد سال است. اگر منظور مدت ورود به بهشت میان آخرین فقیر و نخستین ثروتمند باشد، همان چهل سال است. پس تعارضی میان روایات وجود ندارد. [۱۵۵]
[۱۵۲] صحیح الجامع ( ۴/۹۰) شماره (۴۱۰۴) [۱۵۳] سلسلة الاحادیث الصحیحة (۲/۵۳۲) شماره (۸۵۳) [۱۵۴] صحیح بخاری، کتاب الرقائق، باب صفة الجنة و النار. فتح الباری (۲/۳۴۵) [۱۵۵] التذکرة، قرطبی (۴۷۰)