گفتار هفتم: کاخ‌ها و چادرهای بهشت
الله متعال در بهشت برای بهشتیان مسکن زیبا و پاکیزه ساخته است. همان‌گونه که می‌فرماید: ﴿وَمَسَٰكِنَ طَيِّبَةٗ فِي جَنَّٰتِ عَدۡنٖۚ﴾[التوبة: ۷۲].
«و مسکن‌های پاکی را در بهشت جاویدان به آنان وعده داده است».
الله متعال در بسیاری از آیه‌های قرآن این منازل را با عنوان «غرفه» یاد می‌نماید. از آن جمله:
﴿وَهُمۡ فِي ٱلۡغُرُفَٰتِ ءَامِنُونَ ٣٧﴾[سبأ: ۳۷].
«و ایشان در جایگاه‌ها آرمیده‌اند».
و در بیان پاداش بندگان می‌فرماید:
﴿أُوْلَٰٓئِكَ يُجۡزَوۡنَ ٱلۡغُرۡفَةَ بِمَا صَبَرُواْ وَيُلَقَّوۡنَ فِيهَا تَحِيَّةٗ وَسَلَٰمًا ٧٥﴾[الفرقان: ۷۵].
«چنین کسانی به پاس شکیبایی و صبرشان به جایگاه رفیعی می‌رسند و در آن با درود و سلامى -از سوى پروردگار و فرشتگان- روبرو مىشوند».
و در توصیف این غرفه‌ها می‌فرماید:
﴿لَٰكِنِ ٱلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ رَبَّهُمۡ لَهُمۡ غُرَفٞ مِّن فَوۡقِهَا غُرَفٞ مَّبۡنِيَّةٞ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُۖ وَعۡدَ ٱللَّهِ لَا يُخۡلِفُ ٱللَّهُ ٱلۡمِيعَادَ ٢٠﴾[الزمر: ۲۰].
«ولی کسانی که تقوای پروردگارشان را در پیش گرفتند، خانه‌های بلند -کاخ‌هایی- دارند که بر فرازش خانه‌های بلند دیگری ساخته شده و فرودستش جویبارها روان است. این وعده را الله داده است و الله پیمان‌شکن نیست».
ابن کثیر می‌گوید: الله عزوجل درباره‌ی بندگان نیک‌بخت خود خبر داده است که در بهشت برای آنان غرفه‌هایی ساخته شده است. منظور از غرفه‌ها، کاخ‌‌های بسیار بلند است. ﴿لَهُمۡ غُرَفٞ مِّن فَوۡقِهَا غُرَفٞ مَّبۡنِيَّةٞ﴾[الزمر: ۲۰].
آن‌ها ساختمان‌هایی چند طبقه، استوار، زیبا و بلند هستند. رسول الله صاین ساختمان‌ها را برای ما توصیف کرده است. در مسند احمد و صحیح ابن حبان از علیسنقل شده است:
«إِنَّ قَالَ رَسُولُ ص: إِنَّ فِي الْجَنَّةِ لَغُرَفًا يُرَى بُطُونُهَا مِنْ ظُهُورِهَا وَظُهُورُهَا مِنْ بُطُونِهَا فَقَالَ أَعْرَابِيٌّ يَا رسول اللهلِمَنْ هِيَ قَالَ لِمَنْ أَطَابَ الْكَلَامَ وَأَطْعَمَ الطَّعَامَ وَصَلَّى لِلَّهِ بِاللَّيْلِ وَالنَّاسُ نِيَامٌ» [۲۰۰]
«پیامبر صفرمود: همانا در بهشت غرفه‌هایی هست که درون آن‌ها از بیرون و بیرون آن‌ها از درون‌شان دیده می‌شود. الله متعال آن‌ها را برای کسانی آماده کرده است که به نرمی با مردم سخن می‌گویند و روزی می‌دهند و در حالی‌که مردم در خواب به سر می‌برند، نماز می‌خوانند».
الله متعال به ما خبر داده است که در بهشت چادرهایی نیز وجود دارد:
﴿حُورٞ مَّقۡصُورَٰتٞ فِي ٱلۡخِيَامِ ٧٢﴾[الرحمن: ۷۲].
«سیاه چشمانی که هرگز از خیمه‌ها بیرون نمی‌روند».
این چادرها بسیار شگفت‌آور هستند؛ از یک مروارید گنبدی ساخته شده‌اند که طول آن ۶۰ میل و در برخی روایات عرض هرکدام ۶۰ میل آمده است. در صحیح بخاری از عبدالله بن قیسسروایت شده است که پیامبر صفرمود:
«الْخَيْمَةُ دُرَّةٌ مُجَوَّفَةٌ طُولُهَا فِي السَّمَاءِ ثَلَاثُونَ مِيلًا فِي كُلِّ زَاوِيَةٍ مِنْهَا لِلْمُؤْمِنِ أَهْلٌ لَا يَرَاهُمْ الْآخَرُونَ»
«خیمه یک مرواریدِ تو خالی است که طول آن در آسمان شصت میل است. در هر گوشه‌ی آن مومن خانواده‌ای دارد که دیگران آنان را نمی‌بینند».
مسلم از عبدالله بن قیسسچنین روایت می‌کند:
«عَنْ النَّبِيِّ صقَالَ: إِنَّ لِلْمُؤْمِنِ فِي الْجَنَّةِ لَخَيْمَةً مِنْ لُؤْلُؤَةٍ وَاحِدَةٍ مُجَوَّفَةٍ طُولُهَا سِتُّونَ مِيلًا لِلْمُؤْمِنِ فِيهَا أَهْلُونَ يَطُوفُ عَلَيْهِمْ الْمُؤْمِنُ فَلَا يَرَى بَعْضُهُمْ بَعْضًا»
«رسول الله صفرمود: مؤمن در بهشت خیمه‌ای دارد که از یک مروارید گنبدی ساخته شده است و طول آن ۶۰ میل می‌باشد. مؤمن در آن چند خانواده دارد و نزد آنان رفت و آمد می‌کند و هیچ‌کدام دیگری را نمی‌بینند».
رسول الله صکاخ‌های برخی همسران و اصحاب خویش را وصف کردند.
در صحیح بخاری و مسلم از ابوهریرهسروایت شده است که:
«أَتَى جِبْرِيلُ النَّبِيَّ صفَقَالَ: يَا رسول اللههَذِهِ خَدِيجَةُ قَدْ أَتَتْكَ مَعَهَا إِنَاءٌ فِيهِ إِدَامٌ أَوْ طَعَامٌ أَوْ شَرَابٌ فَإِذَا هِيَ أَتَتْكَ فَاقْرَأْ عَلَيْهَا السَّلَامَ مِنْ رَبِّهَا عَزَّ وَجَلَّ وَمِنِّي وَبَشِّرْهَا بِبَيْتٍ فِي الْجَنَّةِ مِنْ قَصَبٍ لَا صَخَبَ فِيهِ وَلَا نَصَبَ»
«جبرئیل نزد رسول الله صآمد و گفت: ای رسول خدا ص! این خدیجه است که با ظرفی که شوربا و طعام دارد نزد شما می‌آید. هرگاه نزد شما آمد، از طرف پروردگار و از طرف من به او سلام برسانید و نوید خانه‌ای در بهشت به او بدهید که در آن نه سر و صدایی وجود دارد و نه انسان از نشستن در آن احساس خستگی می‌کند».
در صحیح بخاری و مسلم از جابرسروایت شده است که:
«قَالَ النَّبِيُّ ص: رَأَيْتُنِي دَخَلْتُ الْجَنَّةَ فَإِذَا أَنَا بِالرُّمَيْصَاءِ امْرَأَةِ أَبِي طَلْحَةَ وَسَمِعْتُ خَشَفَةً فَقُلْتُ مَنْ هَذَا فَقَالَ هَذَا بِلَالٌ وَرَأَيْتُ قَصْرًا بِفِنَائِهِ جَارِيَةٌ فَقُلْتُ لِمَنْ هَذَا فَقَالَ لِعُمَرَ فَأَرَدْتُ أَنْ أَدْخُلَهُ فَأَنْظُرَ إِلَيْهِ فَذَكَرْتُ غَيْرَتَكَ فَقَالَ عُمَرُ بِأَبِي وَأُمِّي يَا رسول اللهأَعَلَيْكَ أَغَارُ»
«رسول الله صمی‌فرماید: وارد بهشت شدم؛ دیدم که رمیصاء همسر ابو طلحه همراهم است. ناگهان صدای راه رفتن پاهای کسی را شنیدم؛ گفتم این کیست؟ گفته شد: این بلال است. کاخ باشکوهی را دیدم که در کنار آن کنیزی بود. گفتم: این کاخ از آنِ کیست؟ گفتند: از آنِ عمر بن خطاب است. می‌خواستم داخل آن شوم، اما ای عمر به یاد غیرت تو افتادم. عمرسگفت: پدر و مادرم فدایت شوند، آیا نسبت به تو غیرت داشته باشم؟»
رسول الله صراه و روشی را به ما نشان داده است که مومن با گام نهادن در آن راه، می‌تواند بیش از یک خانه در بهشت داشته باشد. در مسند احمد از ابن عباسسبا سند صحیح روایت شده است که رسول الله صفرمود:
«مَنْ بنى لِلَّهِ مَسْجِدًا وَلَوْ كَمِفْحَصِ قَطَاةٍ بنى اللَّهُ لَهُ بَيْتًا فِي الْجَنَّةِ». [۲۰۱]
«هرکس مسجدی برای خشنودی الله بسازد و لو به اندازه‌ی لانه‌ی یک پرنده باشد، الله متعال برای او خانه‌ای در بهشت می‌سازد».
در مسند احمد، صحیح بخاری و مسلم، سنن ترمذی و سنن ابن ماجه از عثمان بن عفانسروایت شده است که رسول الله صفرمود:
«مَنْ بَنَى لِلَّهِ مَسْجِدًا وَلَوْ كَمَفْحَصِ قَطَاةٍ لِبَيْضِهَا بَنَى اللهُ لَهُ بَيْتًا فِي الْجَنَّةِ»
«هر کس مسجدی برای خشنودی الله بسازد، هر چند به اندازه‌ی لانه‌ی پرنده‌ای برای تخم‌گذاری باشد، الله متعال در بهشت برای او خانه‌ای می‌سازد».
در صحیح مسلم، مسند احمد، سنن ابو داود، سنن نسائی و سنن ابن ماجه از ام حبیبهلروایت شده است که رسول الله صفرمود:
«مَنْ بَنَى مَسْجِدًا لِلَّهِ بَنَى الله لَهُ فِي الْجَنَّةِ مِثْلَهُ»
«هر کس مسجدی برای خشنودی الله متعال بسازد، الله متعال در بهشت برای او خانه‌ای می‌سازد».
در صحیح مسلم، مسند احمد، سنن ابو داود، سنن نسائی و سنن ابن ماجه از ام جبیبهلروایت شده است که رسول الله صفرمود:
«مَنْ صَلَّى فِي يَوْمٍ ثِنْتَيْ عَشْرَةَ رَكْعَةً تَطَوُّعًا بُنِيَ لَهُ بِهِنَّ بَيْتٌ فِي الْجَنَّةِ»
«هر کس در شبانه‌روز ۱۲ رکعت نماز سنت بخواند، الله متعال با آن نمازها برای او خانه‌ای در بهشت می‌سازد».
[۲۰۰] قبلی (۲/۲۲۰)، شماره (۲۱۱۹) [۲۰۱] قبلی (۵/۶۲۵) شماره (۶۰۰۵)