ماه جمادی الثانی (۲۹)

۱۴۶- توصیف احکام الهی به «قدیمی بودن» و «عدم سازگاری با زمانه» همان حجتی است که اهل جاهلیت در برابر پیامبران به زبان می‌آوردند:

﴿...حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءُوكَ يُجَٰدِلُونَكَ يَقُولُ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّآ أَسَٰطِيرُ ٱلۡأَوَّلِينَ﴾[الأنعام: ۲۵].

«...تا آنجا که وقتی نزد تو می‌آیند و با تو جدال می‌کنند، کافران می‌گویند این [قرآن] چیزی نیست جز افسانه‌های پیشینیان».

۱۴۷- اخلاق باعث بزرگ شدن اعمال می‌شود، هر چند کم باشد، و سوء اخلاق باعث فساد اعمال نیک می‌شود حتی اگر بزرگ باشد. در حدیث آمده که: «اخلاقِ بد عمل را فاسد می‌کند چنانکه سرکه باعث فساد عسل می‌شود» [صحیح الجامع].

۱۴۸- آزادیِ لجام گسیخته پیشرفتِ به‌سوی انسانیت نیست بلکه عقب‌گردی است به‌سوی حیوانیت، چرا که اعمال انسانی به سبب «خودداری» ستایش می‌شود نه با بی‌قیدی؛ و بی‌بند و باری و لجام گسیختگی نیازی به عقل ندارد، بلکه نیازمند تعطیل عقل و خرد است.

۱۴۹- کسی که از درد و رنج امت به درد نیاید از این امت نیست. زخم‌های امت آزمایشی است برای اعضای آن، و هر چه یک عضو به سبب زخم آن کم‌تر درد بکشد از آن دورتر است. در حدیث آمده که: «مومنان مانند یک بدن هستند که اگر عضوی از اعضای آن به درد آید بقیهٔ بدن نیز همدیگر را به مشارکت در آن [درد و رنج] فرا می‌خوانند».

۱۵۰- اینطور نیست که هر کس با زبان راست گوید در قلب خود نیز صادق باشد. «آزمایش» باعث می‌شود کسانی که تنها با عاطفه و احساسات سخن می‌گویند از کسانی که از روی عقیده سخن می‌گویند متمایز شوند:

﴿وَلَنَبۡلُوَنَّكُمۡ حَتَّىٰ نَعۡلَمَ ٱلۡمُجَٰهِدِينَ مِنكُمۡ وَٱلصَّٰبِرِينَ وَنَبۡلُوَاْ أَخۡبَارَكُمۡ٣١﴾[محمد: ۳۱].

«و بی‌شک شما را مورد آزمایش قرار خواهیم داد تا آنکه مجاهدان و صابران شما را بشناسیم و اخبار شما را بیازماییم».