ماه شعبان (۴)

۳۱۱- به حقیقت دست نخواهی یافت مگر هنگامی که بدانی هوای نفست نخستین دشمن تو [در این راه] است:

﴿۞وَمَآ أُبَرِّئُ نَفۡسِيٓۚ إِنَّ ٱلنَّفۡسَ لَأَمَّارَةُۢ بِٱلسُّوٓءِ إِلَّا مَا رَحِمَ رَبِّيٓۚ...﴾[يوسف: ۵۳].

«و من نفس خودم را تبرئه نمی‌کنم چرا که نفس قطعا به بدی امر می‌کند مگر کسی را که الله رحم کند...».

۳۱۲- برای کسی که به جهلِ خود در مساله‌ای پی برده یا از وی چیزی پرسیده‌اند که آن را نمی‌داند، مستحب است که تسبیح گوید:

﴿قَالُواْ سُبۡحَٰنَكَ لَا عِلۡمَ لَنَآ إِلَّا مَا عَلَّمۡتَنَآۖ إِنَّكَ أَنتَ ٱلۡعَلِيمُ ٱلۡحَكِيمُ٣٢﴾[البقرة: ۳۲].

«[فرشتگان] گفتند: تو پاک و منزه از [هر عیبی] هستی، جز آنچه خودت به ما آموخته‌ای علمی نداریم؛ تویی دانای حکیم».

۳۱۳- نفسِ انسان‌ها مشتاق نزدیک شدن به بزرگان و سران است، و آرا و اندیشه‌ها در راه رسیدن به آن دچار انحراف می‌شود. بزرگترین پاداشی که فرعون به جادوگران وعده داد این بود که:

﴿...وَإِنَّكُمۡ لَمِنَ ٱلۡمُقَرَّبِينَ١١٤﴾[الأعراف: ۱۱۴].

«...و مسلما شما از مقربان [درگان من] خواهید بود».

بنابراین در راه رسیدن به آن، در باطل تلاش ورزیدند.

۳۱۴- توبهٔ انسان از گناهی که بر انجام آن اصرار دارد [و قصد ندارد دست از آن بکشد] پذیرفته نمی‌شود؛ زیرا بزرگترین شرط پذیرش توبه، عزم بر ترکِ آن گناه است:

﴿...وَمَن يَغۡفِرُ ٱلذُّنُوبَ إِلَّا ٱللَّهُ وَلَمۡ يُصِرُّواْ عَلَىٰ مَا فَعَلُواْ وَهُمۡ يَعۡلَمُونَ﴾[آل عمران: ۱۳۵].

«...و چه کسی جز الله گناهان را می‌‏آمرزد؟ و بر آنچه مرتکب شده‌اند با آنکه می‌‏دانند [گناه است] پافشاری نمی‌کنند».

۳۱۵- مصلحان عامل نجات امت هستند، ما اگر فساد از حد گذشت خداوند مصلحان را نجات می‌دهد و ستمگران را هلاک می‌کند:

﴿فَلَمَّا نَسُواْ مَا ذُكِّرُواْ بِهِۦٓ أَنجَيۡنَا ٱلَّذِينَ يَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلسُّوٓءِ وَأَخَذۡنَا ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ بِعَذَابِۢ بَ‍ِٔيسِۢ بِمَا كَانُواْ يَفۡسُقُونَ١٦٥﴾[الأعراف: ۱۶۵].

«پس هنگامی که آنچه را بدان تذکر داده شده بودند فراموش کردند، کسانی را که از کار بد باز می‌داشتند نجات دادیم و کسانی را که ستم کردند به سزای آنچه نافرمانی می‌کردند، به عذابی شدید گرفتار کردیم».