قرآن سرچشمه علوم می‌باشد
علوم اسلامی شعب زیادی پیدا کرده و تمام شعب گوناگون آن از قرآن سرچشمه گرفت. عدّه‌ای متوّجه به ضبط لغات و کلماتش شدند و برای شناختن حروف و مخارجش کوشش کردند تا علم قرائت و تجوید و علم حروف پیدا شد، دسته دیگر در اطراف اعراب حرکاتش و تغییر کلماتش و در لازم و متّعددی و موادّ کلماتش بحث کردند تا علم نحو و صرف پیدا شد، دستۀ دیگر از کیفیّت کتابت ورسم‌الخطِّ الفاظ آن بحث کردند تا علم رسم الخط پیدا شد، دستۀ دیگر به معانی محتمله و ترجیح این معنی بر آن معنی پرداختند تا از آن علم تفسیر پیدا شد، دستۀ دیگر در قواعد عقلی وشواهد توحیدی و در ذات و صفات إلهی که در قرآن بود بحث نموده تا از آن علم کلام پیدا شد، عدّۀ دیگر در کیفیّت استخراج و استنباط احکام و بحث در حقیقت و مجاز، عام و خاصّ، نصّ و ظاهر، مجمل و مبیّن قرآن بحث کردند تا علم اصول پیدا شد، عدّه‌ای در فروع و افعال مکلّفین و صحّت و بطلان آن تفحّص کردند تا علم فقه پیدا شد، عدّۀ دیگر در قصص، آثار و اخبار قرآنی تجسّس کردند تا علم تاریخ مرتب شد، عدّۀ دیگر در مواعظ، وعد و وعید، صفات حسنه و سیئۀ بیان شده در قرآن تفحّص کردند تا علم اخلاق پیدا شد، عدّۀ دیگر در خطابات و اقتضای مقامات بحث کردند تا علم خطابه پیدا شد، عدّۀ دیگر در سهام، فرائض و تقسیمات قرآن تحقیق کردند تا علم حساب در اسلام پیدا شد، عدّۀ دیگر در علوم طبیعی قرآن و کیفیّت ایجاد شب و روز، گردش کواکب و انجم پرداخته و از آن علم هیئت در اسلام پیدا شد، عدّۀ دیگر در اطراف سلامت و روانی الفاظ قرآن، حسن نظم، سیاق، ایجاز و اطناب آن بحث کردند تا علم معانی و بیان به وجود آمد، و همچنین علم زُبُر و بیّنات و سایر علوم که قواعد و قوانین تمام آنها را از قرآن گرفته و از آن استخراج کرده‌اند و هر یک از دانشمندان علوم فوق برای اثبات نظریّۀ خود استدلال و استشهاد به آیات قرآن می‌کردند و سپس به واسطۀ کوشش دانشمندان شرق و غرب ترقیّاتی در این علوم پیدا شد، ولی مادّه، منشأ و سرچشمۀ تمام این علوم قرآن بوده، امّا نباید فراموش کرد که یک نفر اُمّیِّ بی‌سوادی که میان جمعی از بی‌سوادان نشو و نما کرده ممکن نیست چنین کتابی که مادّۀ همۀ این علوم بوده بیاورد، مگر آنکه از طرف خدایتعالی به او تعلیم شده باشد.