گنجینه اصطلاحات فقهی و اصولی

علامات و نشانه‌های تشهیر (مشهور و معروف نشان دادن قولی)

برخی از علامات و نشانه‌های تشهیر، عبارتند از: [۲۶۵]

۱- «المشهور كذا» (مشهور این است که...).

۲- «المذهب كذا»، (مذهب این است که...): این واژه بر آراء و نظریات و اجتهادات امام مالک و دیگر علماء و فقهایی که پس از وی پا به عرصه‌ی وجود گذاشته‌اند، اطلاق می‌گردد.

و در نزد متأخرین مذهب، مراد از «المذهب کذا» قول «مُفتی به» می‌باشد.

۳- «الظاهر كذا» (ظاهر امر همین است).

۴- «الراجح كذا» (قول راجح همین است).

۵- «المفتی به كذا» (قول مفتی به همین است): مراد از این واژه «قول راجح» یا «قول مشهور» می‌باشد.

۶- «الذی علیه العمل كذا» (قول مفتی به که برآن عمل می‌شود همین است):

این اصطلاح زمانی استعمال می‌گردد که یکی از علمای متأخر که اهل ترجیح و نظر است، قول غیرمشهور و راجح را به جهت رعایت مصلحت، و یا تقاضای عرف، صحیح قلمداد کند و بر آن صحّه گذارد و بدان فتوا دهد، در این صورت اگر مصلحتی در کار بود و یا عرف متقاضی چنین قول و نظری بود، بدان عمل می‌کنیم.

۷- «المعروف كذا»: این اصطلاح بر قولی اطلاق می‌گردد که از امام مالک و یا از یکی از شاگردان ایشان ثابت شده باشد.

۸- «المُعتمد كذا» (قول معتمد همین است): این واژه بر قول (معتبر و درست) اطلاق می‌گردد، خواه قوت این قول به جهت «رجحانش» باشد و یا به جهت «شهرتش».

[۲۶۵] مواهب الجلیل (۱/۳۶) و «حاشیة الدسوقی علی الشرح الکبیر و تقریرات الشیخ علیش علیها» (۱/۲۳) و «البحث الفقهی»، ص ۲۱۵