مقدمه
تعریف و ثنا تنها سزاوار پروردگار عالمیان است.
و سلام و درود بر پیامآور رسالت آسمانی توحید و بر فرزندان و خاندان و یاران راستین آن مقام با عظمت و شکوه تا روز رستاخیز بادا.
بسی جای تأسف است که پس از نزدیک به چهارده قرن هنوز کتاب مستقلی از زندگی این بانوی بزرگ اسلام به رشته تحریر در نیامده تا او را آنچنان که بود به تصویر کشد در حالیکه عائشهل از بزرگترین شخصیتهايی است که در تاریخ فکری، سیاسی و علمی صدر اسلام نامش میدرخشد و آثار بزرگی که بر جای نهاده تا کنون ره گشای سالکان درب هدایت و الگو و نمونه ساز برای ملت و امت ما تا روز قیامت است.
ما نیز با نگاشتن این کتاب سعی داریم که جزئی هر چند ناچیز از دَینی که این انسان بزرگ برگردن ما دارد را ادا کنیم، چرا که گمان میبریم، تمام آنچه که دربارۀ زندگی ایشان به رشته تحریر درآمده نتوانسته این زندگی پرتلاش و با شکوه را در همهی زمینهای علمی و سیاسی و ادبیش در برگیرد و در یافتیم که احاطه کامل به این زندگی با عظمت نیاز به کتابی مستقل و پژوهشی جدید که ثمرۀ تلاش و زحمتهای بیدریغ روزهای صبر و شبهای بیداری بدور از دیدۀ تعصب و یکسونگری باشد، نیاز دارد.
با مراجعه و بررسی کتابهای پیشین مشاهده کردیم که بیشتر نویسندگان به اشارهای گذرا و الفاظی کنایهای بسنده کرده و از پژوهش و بررسی علمی و بارور کردن موضوع شانه خالی کردهاند.
استاد سعید افغانی ثمره و تلاش ۳۰ سال تحقیق و بررسی خویش را در کتابی زیبا که جنبههای سیاسی زندگی این بانوی بزرگ را رقم میزند عرضه داشتند، اما کتاب با وجود همه جوانب زیبا و علمیش شامل برخی از تهمتهای ظالمانه و کنایههای لغزنده و تیزی است که نشانۀ تأثیر پذیری این استاد بزرگ از حکایتهای ادبی و روایتهای تاریخی نادرستی است که ایشان به خود زحمت مراجعه و تحقیق سند و متن آنها را ندادهاند، و گمان میبریم که اگر این زحمت را متحمل میشوند هرگز و هرگز سعی در باتلاق چنین لغزشهایی فرو نمیرفتند.
استاد محمود العقاد نویسندۀ مشهور و سرشناس مصری کتابی با عنوان (صدیقه دخت صدیق) به رشته تحریر درآوردهاند که بارزترین جلوههای عظمت و بزرگی این بانوی بزرگ را به تصویر میکشد، عقاد نیز چون افغانی در تحلیل و بررسی برخی از حوادث دچار همان سوء تفاهمات و اشتباهات شده است.
ما باید تاریخ خود را طبق معیارها و قوانین علمی مدثین بزرگوار بنگاریم زیرا که این شیوه علمی بهترین راه دسترسی به حقایق تاریخی باشد. پس در این کتاب تلاش کردم که شیوۀ علمی بسیار دقیقِ محدثین را که بر مبنای نقد سند و متن روایت است ضمن سایر قواعد علم اصول حدیث رعایت کنم.
در ضمن برنامۀ کاریم مسئولیت تحقیق و بررسی روایتهای مسند عائشهل به من واگذار شده بود که پس از مدت زمانی دیدم که اطلاعات کافی و بینظیری از زندگانی و شخصیت این بانوی نمونه و الگو بدست آوردهام که خود جزئی است بسیار مهم از زندگی پیامبر اکرم ج که نه تنها مسلمانان بلکه همه انسانهای آزاده میبایستی آن را گوشوارۀ پند و اندرز گوشهای خویش سازند از این رو بر آن شد که زنجیر اسارت از گردن این سخنهای دربند ورقهای بیرونق را بشکنم و این میوۀ ارزنده که خود اثر سالها زحمت و تلاش بود را بین دو جلد کتابی نهاده به پژوهشگران و مشتاقان تقدیم دارم تا حقیقت این شخصیت بزرگ را آنچنان که بود دریابند.
پس از پایان یافتن کنکاش و بررسیهایم در مورد زندگی این بانوی بزرگ، شروع به ترتیب موضوعات کتاب نمودم و بدینصورت کتاب پرده از زندگی این شخصیت بزرگ برکشید تا خورشید تابان حقائق برای همگان آشکارا نمایان گردد.
و از آنجا که عائشه ل بدور از پیامبر ج معنی و مفهومی ندارد و زندگی و جهاد او ثمرهای بود از تربیت و تعلیمش در مدرسۀ رسول خدا ج کتاب را به سه بخش مهم تقسیم بندی کردم که عبارتند از:
۱- بخش اول که عائشه قبل از خانه رسالت را به تصویر میکشد.
۲- بخش دوم با عائشه در زیر سایه سقف نبوت همگام میشود.
۳- بخش سوم، زندگی بانوی دانشمند را پس از فراغ یار و همگام بودن در صحنههای سیاسی و علمی و در مجلس شورای جانیشنان رسول اکرم ج به تصویر میکشد.
۴- بخش چهارم: در این بخش معالم و صفات برگزیده این شخصیت را مورد بحث و بررسی قرار دادم و جنبههای علمی و ادبی او را بیش از پیش جلوهگر ساختم.
در بخشهای مختلف کتاب هرگز بیان حقوق زن و کوششهای بانوی بزرگ در راه برطرف ساختن ظلم و ستم و جور جامعۀ جاهلی از یاد نبردهام، و خواننده خود شاهدی خواهد بود از نقش بسیار بزرگ و ارزندهای که عائشهل در این راستا ایفا نمودند که باعث شد زن مظلوم از زیر تازیانهی ظلمت و تاریکی جهالت رها شده یکباره در زیر چتر رحمت دین خدا به مقامهای رفیع و بلند و ارزشهای والای انسانی دست یابد.
پس اگر زنِ امروز میخواهد در سایه شرف و عزت از همۀ حقوق انسانی و عادلانه خویش بهرهگیرد تنها راهش همان همگامی و هم صدا بودن با عائشه بزرگ است که خود نمونه و اسوۀ زن فداکاری است که از دانشگاه عظمت و شکوه رسالت محمد ج فارغ التحصیل شده است.
بسی مایه سعادت و خوشبختیام است که خداوند متعال بر من منت نهاد تا توانستم این تلاش ناچیزم را در سالی منتشر سازم که به سال جهانی زن نامگذاری شده بود، تا مردمان گیتی، مقام والای زن مسلمان را با دیده خویش نظارهگر شوند و دریابند که چگونه اسلام با زیرکی و درایت خاصی زن را از منجلاب پستیها و شهوتها رها ساخته به سوی مراتب والای بشریت و ساختار انسانیت بدور از زرق و برقهای دروغین سوق داده است.
زندگی عائشهل آینه ایست روشنگر از زندگی زن مسلمان و حقیقتی است که زن را در زیر سایه قرآن و فرامین پیامبر اکرم ج تجلی میدهد. عائشهل یعنی تصویر زندۀ قرآن از زن مسلمان.
از خداوند متعال تمنا دارم که دیدۀ مردان و زنان مسلمان را به سوی واقعیتهای بگشاید تا هر کدام موقعیت و حقیقت خویش را در زندگی دریابند و جایگاه و وظیفۀ و مسئولیت طبیعی خود را بر دوش گرفته، و فرامین خداوند را با جان و دل پذیرفته به آنها پرده عمل بپوشانند.
حمد و سپاس از آن اوست، اویی که تنها سزاوار پرستش و بندگی است...
بندۀ فقیر دربار الهی
عبدالحمید طهماز
۱۰/جمادی الاول/ ۱۳۹۵ﻫ ق
حماة - سوریه