تعلیقاتی بر عقیده ی واسطیه شیخ الاسلام ابن تیمیه

فهرست کتاب

المجيء والإتيان (آمدن)

المجيء والإتيان (آمدن)

مجیء و اتیان دو صفت از صفات فعلیه خداوند هستند كه به وجه لایق به خداوند بر او ثابت شده‌اند. و دلیل آن این آیه است: ﴿وَجَآءَ رَبُّكَ وَٱلۡمَلَكُ صَفّٗا صَفّٗا ٢٢[الفجر: ۲۲]. (معنی): «آن هنگام كه پروردگار تو و ملائكه صف در صف به عرصه محشر آیند». و همچنین: ﴿هَلۡ يَنظُرُونَ إِلَّآ أَن يَأۡتِيَهُمُ ٱللَّهُ فِي ظُلَلٖ مِّنَ ٱلۡغَمَامِ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ[البقرة: ۲۱۰]. (معنی): «آیا انتظار این را می‌كشند كه خداوند و همچنین ملائكه در سایبانهایی از ابر بیابند؟» و نمی‌توان این دو صفت را به آمدن امر خداوند تفسیر نمود. چون مخالف ظاهر آیه و اجماع سلف بوده، و دلیلی بر آن نیست. و مراد از این قول پروردگار كه: ﴿أَوۡ يَأۡتِيَ رَبُّكَ أَوۡ يَأۡتِيَ بَعۡضُ ءَايَٰتِ رَبِّكَ[الأنعام: ۱۵۸]. (معنی): «و یا بعضی از نشانه‌های پروردگارت بیاید». طلوع خورشید از مغرب است كه با آمدن این نشانه درهای توبه بسته می‌گردند. و نیز از دلایلی كه شیخ الاسلام ابن تیمیه بر مجیء و آمدن خداوند آورده‌اند، این آیه است: ﴿وَيَوۡمَ تَشَقَّقُ ٱلسَّمَآءُ بِٱلۡغَمَٰمِ وَنُزِّلَ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ تَنزِيلًا ٢٥[الفرقان: ۲۵]. «و روزی كه آسمان با ابر از هم شكافته شده و ملائكه فرود آیند، فرود آمدنی».

با اینكه در این آیه هیچ ذكری از آمدن خداوند نیامده است. چون تشقق و شكافته شدن آسمان با ابرها و تنزیل ملائكه، در هنگام آمدن خداوند برای قضاوت بین بندگانش به وقوع می‌پیوندند. در نتیجه با اثبات مسائل نام برده شده در این آیه می‌توان در اثبات امر دوم، یعنی مجیء خداوند استدلال نمود. چون این دو امر لازم و ملزوم یكدیگرند.