تعلیقاتی بر عقیده ی واسطیه شیخ الاسلام ابن تیمیه

فهرست کتاب

سخن اهل سنت در مورد نعيم قبر و عذاب آن

سخن اهل سنت در مورد نعيم قبر و عذاب آن

اهل سنت می‌گویند نعیم و عذاب قبر به علت این گفته خداوند در مورد آل فرعون وجود داشته و ثابت است

﴿ٱلنَّارُ يُعۡرَضُونَ عَلَيۡهَا غُدُوّٗا وَعَشِيّٗاۚ وَيَوۡمَ تَقُومُ ٱلسَّاعَةُ أَدۡخِلُوٓاْ ءَالَ فِرۡعَوۡنَ أَشَدَّ ٱلۡعَذَابِ ٤٦[غافر: ۴۶]. (معنی): «آنان صبح و شام بر آتش عرضه می‌شوند، و هنگام قیام ساعت آنان را به شدیدترین عذاب وارد كنید». و همچنین این قول خداوند در مورد مومنین: ﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ قَالُواْ رَبُّنَا ٱللَّهُ ثُمَّ ٱسۡتَقَٰمُواْ تَتَنَزَّلُ عَلَيۡهِمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ أَلَّا تَخَافُواْ وَلَا تَحۡزَنُواْ وَأَبۡشِرُواْ بِٱلۡجَنَّةِ ٱلَّتِي كُنتُمۡ تُوعَدُونَ ٣٠ [فصلت:۳۰] (معنی): «كسانی كه گفتند پروردگار ما الله است و در راه آن استقامت كردند، ملائكه بر آنان نزول یافته و می‌گویند كه مترسید و غمگین مشوید و مسرور باشید به بهشتی كه به شما وعده داده شده بود». و از اقوال رسول در مورد عذاب و نعیم قبر این سخن حضرت در مورد كافر است كه هنگامی كه در قبر از او سوال می‌شود، او جواب می‌دهد، آنگاه منادیی از آسمان ندا می‌دهد كه: «كَذَبَ عَبدي فَأَفْرِشُوهُ مِنَ النَّارِ وَافْتَحُوا لَهُ بَابًا إِلَى النَّارِ». (معنی): «بنده من دروغ گفت، پس بر او از آتش فرش كنید، و بر او دری به سوی آتش بگشایید». و همچنین قول او در مورد مومن كه هنگامی كه در قبر از او سوال می‌شود و او پاسخ می‌دهد، منادیی از آسمان ندا در می‌دهد كه: «صَدَقَ عَبْدِى فَأَفْرِشُوهُ مِنَ الْجَنَّةِ وَافْتَحُوا لَهُ بَابًا إِلَى الْجَنَّةِ». (معنی): «بنده من به صدق سخن گفت، پس برای او از بهشت فرش كنید، و برای او دری به سوی بهشت بگشایید». و عذاب و نعیم فقط برای روح است و در بعضی از احیان روح به بدن متصل می‌شود. و عذاب بر كافرین مستمر بوده، اما مومنان به حسب گناهانشان عذاب می‌كشند. و نعیم قبر فقط برای مومنین است، و این گونه كه ظاهر است، این نعیم استمرار دارد. چگونه میان آنچه در مورد توسعه قبر بر مومن، و تنگ شدن آن بر كافر ثابت شده است، و این مسئله كه اگر قبر را بگشاییم آن را به همان حالت اول خود خواهیم یافت، می‌توان جمع بندی نمود؟ این موافقت از دو وجه است:

اولاً: تصدیق آنچه در كتاب و سنت آمده است واجب بوده، و ایمان به آن حتی اگر عقول و حواس ما نتواند آن را درک كند، ضروری است. چون شرع هیچ گاه با عقل معارضه و مخالفتی ندارد، چه رسد در مورد اموری كه عقل هرگز در آن مجالی ندارد.

ثانیاً: احوال قبر امری از امور آخرت می‌باشد، و حكمت خداوند بر این مقتضی بوده است كه جهت امتحان مردم آن را از حواس و عقول خلق پنهان كند. و هرگز جایز نیست كه این احوال را به احوال دنیا مقایسه نمود. چون میان دنیا و آخرت فرق بسیار است.