تعلیقاتی بر عقیده ی واسطیه شیخ الاسلام ابن تیمیه

تفاوت منزلت صحابه

منزلت صحابه با یكدیگر تفاوت دارد و دلیل آن، این سخن خداوند است:

﴿لَا يَسۡتَوِي مِنكُم مَّنۡ أَنفَقَ مِن قَبۡلِ ٱلۡفَتۡحِ وَقَٰتَلَۚ أُوْلَٰٓئِكَ أَعۡظَمُ دَرَجَةٗ مِّنَ ٱلَّذِينَ أَنفَقُواْ مِنۢ بَعۡدُ وَقَٰتَلُواْۚ وَكُلّٗا وَعَدَ ٱللَّهُ ٱلۡحُسۡنَىٰ﴾[الحدید: ۱۰]. (معنی): «كسانی كه قبل از فتح انفاق نموده و قتال نمودند، با كسانی كه بعد از فتح انفاق نموده و قتال كردند، هرگز برابر نمی‌شوند، بلكه مقاتلین و منفیقن قبل از فتح دارای درجه و مرتبه‌ای بس بزرگترند و هر دو را خداوند وعده نیكو داده است». و سبب اختلاف مراتب آنان، نیروی ایمان، علم و عمل صالح است، و از لحاظ كلی و عام، بهترین آنان مهاجرین، و سپس انصارند. چون خداوند مهاجرین را بر انصار مقدم نموده و فرموده است: ﴿لَّقَد تَّابَ ٱللَّهُ عَلَى ٱلنَّبِيِّ وَٱلۡمُهَٰجِرِينَ وَٱلۡأَنصَارِ﴾[التوبة: ۱۱۷]. (معنی): «خداوند بر پیامبر، و مهاجرین و انصار توبه نمود». به این علت كه آنان بین ترک دیار و مال خود، و نصرت دین خداوند جمع بستند. و بهترین صحابه را اگر بخواهیم تعیین كنیم، اول ابوبكر و سپس عمر است، كه بر این مسئله همه اجماع دارند. و سپس عثمان و پس از او علی است كه این رای، رای جمهور اهل سنت می‌باشد، كه امر خود را پس از وقوع اختلاف در مفاصله بین علی و عثمان بر آن قرار داده‌اند. چون گروهی عثمان را مقدم دانسته و به همین حد كفایت كردند، و گروهی نیز علی را بر عثمان ترجیح می‌دهند. و گروهی نیز از تقارن و مفاضله خودداری كردند. و اگر كسی علی را بر عثمان برتری بدهد گمراه نیست، چون بعضی از اهل سنت نیز به این رای سخن گفته‌اند.