كبيره
كبیره عبارت است از گناهی كه به عقوبتی خاص قرین شده باشد. همانند زنا، سرقت، عقوق والدین، تقلب و كلاهبرداری، بد مومنان را خواستن و غیر از آن. و حكم فاعل كبیره از لحاظ اسم، ((مومنی است ناقص الإیمان)) یا مومن به ایمانش، و فاسق به كبیره اش. و این شخص از حلقه ایمان خارج نیست. و دلیل آن آیه خداوند در مورد قاتل متعمد است: ﴿فَمَنۡ عُفِيَ لَهُۥ مِنۡ أَخِيهِ شَيۡءٞ فَٱتِّبَاعُۢ بِٱلۡمَعۡرُوف﴾[البقرة: ۱۷۸]. (معنی): «پس هر قاتلی كه از قصاص خون برادرش (مقتول) بخشوده شود، بایستی خون بها را از او به نیكویی و راحتی گرفت».
در این آیه خداوند مقتول را برادر قاتل معرفی كرده است و اگر قاتل خارج از حلقه ایمان بود، او را هرگز برادر مقتول معرفی نمیكرد. و همچنین این قول خداوند در مورد دو طائفهای كه با هم قتال میكنند: ﴿وَإِن طَآئِفَتَانِ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ ٱقۡتَتَلُواْ فَأَصۡلِحُواْ بَيۡنَهُمَا﴾[الحجرات: ۹]. (معنی): «و اگر دو گروه از مومنین با هم قتال كنند، میان آنان اصلاح كنید». تا اینكه میگوید:﴿إِنَّمَا ٱلۡمُؤۡمِنُونَ إِخۡوَةٞ فَأَصۡلِحُواْ بَيۡنَ أَخَوَيۡكُمۡ﴾[الحجرات: ۱۰]. (معنی): «به راستی كه همه مومنان با یكدیگر برادرند، پس بین برادران خود را اصلاح كنید».
پس خداوند دو طائفه مقاتل را با اینكه مرتكب گناه كبیره میشوند، برادران طایفه سوم (اصلاح گر) خوانده است. و حكم فاعل كبیره از لحاظ جزا این است كه: او مستحق جزایی است كه برای گناه او در نظر گرفته شده و در آتش جهنم جاوید نمیماند. و امر او به خداوند بستگی دارد كه اگر بخواهد او را به مقدار استحقاقش عذاب میدهد، و اگر بخواهد او را میبخشد. كه دلیل آن این قول خداوند است: ﴿إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَغۡفِرُ أَن يُشۡرَكَ بِهِۦ وَيَغۡفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِكَ لِمَن يَشَآءُ﴾[النساء: ۴۸]. (معنی): «به راستی خداوند شرک را نمیبخشد، و بجز آن هر گناهی را برای هر كس كه بخواهد میبخشد».