كساني كه در اين درجه، يعني مشيت و خلق گمراه شدهاند
در این درجه، دو طائفه گمراه شدهاند:
طائفه اول قدریه است. چون آنان میگویند كه هر بنده در اراده و قدرت خویش استقلال داشته، و خداوند در افعال او هیچ مشیت و خلقی ندارد.
طائفه دوم جبریه است. كه اظهار میدارند هر بنده بر افعالی كه انجام میدهد مجبور بوده، و هیچ اراده و قدرتی از خویش ندارد. در پاسخ به طائفه اول یعنی قدریه، این آیه قرآن را دلیل میآوریم:
﴿وَمَا تَشَآءُونَ إِلَّآ أَن يَشَآءَ ٱللَّهُ رَبُّ ٱلۡعَٰلَمِينَ ٢٩﴾[التکویر: ۲۹]. (معنی): «و شما نمیخواهید مگر اینكه خداوند بخواهد». و همچنین: ﴿وَلَوۡ شَآءَ رَبُّكَ مَا فَعَلُوهُ﴾[الأنعام: ۱۱۲]. (معنی): «و اگر خداوند میخواست، آن را انجام نمیدادند». و در پاسخ طائفه دوم یعنی جبریه، این آیات كتاب خداوند را حجت قرار میدهیم:
﴿لِمَن شَآءَ مِنكُمۡ أَن يَسۡتَقِيمَ ٢٨﴾[التکویر: ۲۲۳]. (معنی): «برای هر كسی از شما كه بخواهد هدایت شود». و همچنین: ﴿فَأۡتُواْ حَرۡثَكُمۡ أَنَّىٰ شِئۡتُمۡ﴾[البقرة: ۲۲۳]. (معنی): «پس هر گونه خواستید با زنان خود نزدیكی كنید». و واضح است كه این آیات برای انسان قدرت، و مشیت را اثبات میكند.