الحج:
کلمات (تذهل ـ مرضعه) در آیه ۲ سوره حج ﴿يَوۡمَ تَرَوۡنَهَا تَذۡهَلُ كُلُّ مُرۡضِعَةٍ عَمَّآ أَرۡضَعَتۡ وَتَضَعُ كُلُّ ذَاتِ حَمۡلٍ حَمۡلَهَا وَتَرَى ٱلنَّاسَ سُكَٰرَىٰ وَمَا هُم بِسُكَٰرَىٰ وَلَٰكِنَّ عَذَابَ ٱللَّهِ شَدِيدٞ٢﴾ [الحج: ۲] به چه معناست؟
تذهل: رها و فراموش می‌‌کند.
مرضعه: زن شیر دهی که پستان در دهان نوزاد نهاده و به شیر دادن مشغول است.
سکاری: جمع سکران مستان.
کلمات (علقة ـ مضغة ـ مخلقة ـ غیر مخلقة ـ نقر ـ أرذل العمر ـ هاودة ـ إهتزت ـ ربت) در آیه ۵ سوره حج ﴿ٱلۡأَرۡحَامِ مَا نَشَآءُ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗى ثُمَّ نُخۡرِجُكُمۡ طِفۡلٗا ثُمَّ لِتَبۡلُغُوٓاْ أَشُدَّكُمۡۖ وَمِنكُم مَّن يُتَوَفَّىٰ وَمِنكُم مَّن يُرَدُّ إِلَىٰٓ أَرۡذَلِ ٱلۡعُمُرِ لِكَيۡلَا يَعۡلَمَ مِنۢ بَعۡدِ عِلۡمٖ شَيۡٔٗاۚ وَتَرَى ٱلۡأَرۡضَ هَامِدَةٗ فَإِذَآ أَنزَلۡنَا عَلَيۡهَا ٱلۡمَآءَ ٱهۡتَزَّتۡ وَرَبَتۡ وَأَنۢبَتَتۡ مِن كُلِّ زَوۡجِۢ بَهِيجٖ٥﴾ [الحج: ۵] به چه معناست؟
علقة: خون بسته زالو گونه.
مضغة: قطعه گوشتی بدان شکل و اندازه که جویده شود.
مخلقة: تام الخلقه دارای شکل و اندام.
غیر مخلقه: ناقص الخلقه.
نقر: نگاه می‌داریم.
أرذل العمر: پست ترین مرحله عمر.
هامدة: خشک و خاموش.
إهتزت: به حرکت و تکان می‌‌افتد.
ربت: با لا آمدن و پفیده شدن.
کلمات (ثانی ـ عطف ـ ثانی عطفه) در آیه ۹ سوره حج ﴿ثَانِيَ عِطۡفِهِۦ لِيُضِلَّ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِۖ لَهُۥ فِي ٱلدُّنۡيَا خِزۡيٞۖ وَنُذِيقُهُۥ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ عَذَابَ ٱلۡحَرِيقِ٩﴾ [الحج: ۹] به چه معناست؟
ثانی: پیچاننده. برگرداننده.
عطف: پهلو. جانب.
ثانی عطفه: پهلوی خود را پیچ می‌‌دهد. پهلو پیچ دادن مترادف است با رو گردانی.
کلمات (حرف ـ یعبدالله علی حرف) در آیه ۱۱ سوره حج ﴿وَمِنَ ٱلنَّاسِ مَن يَعۡبُدُ ٱللَّهَ عَلَىٰ حَرۡفٖۖ فَإِنۡ أَصَابَهُۥ خَيۡرٌ ٱطۡمَأَنَّ بِهِۦۖ وَإِنۡ أَصَابَتۡهُ فِتۡنَةٌ ٱنقَلَبَ عَلَىٰ وَجۡهِهِۦ خَسِرَ ٱلدُّنۡيَا وَٱلۡأٓخِرَةَۚ ذَٰلِكَ هُوَ ٱلۡخُسۡرَانُ ٱلۡمُبِينُ١١﴾ [الحج: ۱۱] به چه معناست؟
حرف: لبه. کناره.
یعبدالله علی حرف: مراد متزلزل و مذبذب بودن در پذیرش فرمان یزدان و ایمان به اسلام است.
کلمه (سبب) در آیه ۱۵ سوره حج ﴿مَن كَانَ يَظُنُّ أَن لَّن يَنصُرَهُ ٱللَّهُ فِي ٱلدُّنۡيَا وَٱلۡأٓخِرَةِ فَلۡيَمۡدُدۡ بِسَبَبٍ إِلَى ٱلسَّمَآءِ ثُمَّ لۡيَقۡطَعۡ فَلۡيَنظُرۡ هَلۡ يُذۡهِبَنَّ كَيۡدُهُۥ مَا يَغِيظُ١٥﴾ [الحج: ۱۵] به چه معناست؟
ریسمان. وسیله.
کلمه (المجوس) در آیه ۱۷ سوره حج ﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَٱلَّذِينَ هَادُواْ وَٱلصَّٰبِ‍ِٔينَ وَٱلنَّصَٰرَىٰ وَٱلۡمَجُوسَ وَٱلَّذِينَ أَشۡرَكُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ يَفۡصِلُ بَيۡنَهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ شَهِيدٌ١٧﴾ [الحج: ۱۷] به چه معناست؟
زردشتیان.
کلمه (یصهر) در آیه ۲۰ سوره حج ﴿يُصۡهَرُ بِهِۦ مَا فِي بُطُونِهِمۡ وَٱلۡجُلُودُ٢٠﴾ [الحج: ۲۰] به چه معناست؟
ذوب و گداخته می‌‌گردد. پخته می‌‌شود.
کلمه (مقامع) در آیه ۲۱ سوره حج ﴿وَلَهُم مَّقَٰمِعُ مِنۡ حَدِيدٖ٢١﴾ [الحج: ۲۱] به چه معناست؟
تازیانه. گرز.
کلمات (الباد ـ بإلحاد) در آیه ۲۵ سوره حج ﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَيَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ وَٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِ ٱلَّذِي جَعَلۡنَٰهُ لِلنَّاسِ سَوَآءً ٱلۡعَٰكِفُ فِيهِ وَٱلۡبَادِۚ وَمَن يُرِدۡ فِيهِ بِإِلۡحَادِۢ بِظُلۡمٖ نُّذِقۡهُ مِنۡ عَذَابٍ أَلِيمٖ٢٥﴾ [الحج: ۲۵] به چه معناست؟
الباد: از بادیه آینده. مراد زوار و حجاجی است که از اطراف و اکناف به مکه می‌‌آیند.
بإلحاد: یعنی انحراف از حد اعتدال.
کلمه (بوأنا) در آیه ۲۶ سوره حج ﴿وَإِذۡ بَوَّأۡنَا لِإِبۡرَٰهِيمَ مَكَانَ ٱلۡبَيۡتِ أَن لَّا تُشۡرِكۡ بِي شَيۡٔٗا وَطَهِّرۡ بَيۡتِيَ لِلطَّآئِفِينَ وَٱلۡقَآئِمِينَ وَٱلرُّكَّعِ ٱلسُّجُودِ٢٦﴾ [الحج: ۲۶] به چه معناست؟
آماده ساختیم. وارد کردیم. شناساندیم.
کلمات (رجالا ـ ضامر ـ فج عمیق) در آیه ۲۷ سوره حج ﴿وَأَذِّن فِي ٱلنَّاسِ بِٱلۡحَجِّ يَأۡتُوكَ رِجَالٗا وَعَلَىٰ كُلِّ ضَامِرٖ يَأۡتِينَ مِن كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٖ٢٧﴾ [الحج: ۲۷] به چه معناست؟
رجالا: جمع راجل: پیادگان.
ضامر: شتر لاغر و باریک اندام.
فج عمیق: راه دور.
کلمات (بهیمة الأنعام ـ البائس) در آیه ۲۸ سوره حج ﴿لِّيَشۡهَدُواْ مَنَٰفِعَ لَهُمۡ وَيَذۡكُرُواْ ٱسۡمَ ٱللَّهِ فِيٓ أَيَّامٖ مَّعۡلُومَٰتٍ عَلَىٰ مَا رَزَقَهُم مِّنۢ بَهِيمَةِ ٱلۡأَنۡعَٰمِۖ فَكُلُواْ مِنۡهَا وَأَطۡعِمُواْ ٱلۡبَآئِسَ ٱلۡفَقِيرَ٢٨﴾ [الحج: ۲۸] به چه معناست؟
بهیمة الأنعام: چهار پایان اهلی.
البائس: سخت نیازمند. مستمند.
کلمات (لیقضوا ـ تفث ـ العتیق) در آیه ۲۹ سوره حج ﴿ثُمَّ لۡيَقۡضُواْ تَفَثَهُمۡ وَلۡيُوفُواْ نُذُورَهُمۡ وَلۡيَطَّوَّفُواْ بِٱلۡبَيۡتِ ٱلۡعَتِيقِ٢٩﴾ [الحج: ۲۹] به چه معناست؟
لیقضوا: به پایان برسانند. بر طرف سازند.
تفث: چرک و کثافت و آلودگی.
العتیق: عتیق چیزی است که از نظر مکان یا زمان و یا مرتبه متقدم باشد. آزاد از تسلط جباران و قلدران.
کلمات (الأوثان ـ قول الزور) در آیه ۳۰ سوره حج ﴿ذَٰلِكَۖ وَمَن يُعَظِّمۡ حُرُمَٰتِ ٱللَّهِ فَهُوَ خَيۡرٞ لَّهُۥ عِندَ رَبِّهِۦۗ وَأُحِلَّتۡ لَكُمُ ٱلۡأَنۡعَٰمُ إِلَّا مَا يُتۡلَىٰ عَلَيۡكُمۡۖ فَٱجۡتَنِبُواْ ٱلرِّجۡسَ مِنَ ٱلۡأَوۡثَٰنِ وَٱجۡتَنِبُواْ قَوۡلَ ٱلزُّورِ٣٠﴾ [الحج: ۳۰] به چه معناست؟
الأوثان: بت‌ها.
قول الزور: افتراء.
کلمه (سحیق) در آیه ۳۱ سوره حج ﴿حُنَفَآءَ لِلَّهِ غَيۡرَ مُشۡرِكِينَ بِهِۦۚ وَمَن يُشۡرِكۡ بِٱللَّهِ فَكَأَنَّمَا خَرَّ مِنَ ٱلسَّمَآءِ فَتَخۡطَفُهُ ٱلطَّيۡرُ أَوۡ تَهۡوِي بِهِ ٱلرِّيحُ فِي مَكَانٖ سَحِيقٖ٣١﴾ [الحج: ۳۱] به چه معناست؟
بسیار ژرف. دور افتاده.
کلمه (محلها) در آیه ۳۳ سوره حج ﴿لَكُمۡ فِيهَا مَنَٰفِعُ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗى ثُمَّ مَحِلُّهَآ إِلَى ٱلۡبَيۡتِ ٱلۡعَتِيقِ٣٣﴾ [الحج: ۳۳] به چه معناست؟
محل و یا زمان حلال بودن ذبح.
کلمات (منسکا ـ المخبتین) در آیه ۳۴ سوره حج ﴿وَلِكُلِّ أُمَّةٖ جَعَلۡنَا مَنسَكٗا لِّيَذۡكُرُواْ ٱسۡمَ ٱللَّهِ عَلَىٰ مَا رَزَقَهُم مِّنۢ بَهِيمَةِ ٱلۡأَنۡعَٰمِۗ فَإِلَٰهُكُمۡ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞ فَلَهُۥٓ أَسۡلِمُواْۗ وَبَشِّرِ ٱلۡمُخۡبِتِينَ٣٤﴾ [الحج: ۳۴] به چه معناست؟
منسکا: عبادت.
المخبتین: افراد متواضع.
کلمه (وجلت) در آیه ۳۵ سوره حج ﴿ٱلَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ ٱللَّهُ وَجِلَتۡ قُلُوبُهُمۡ وَٱلصَّٰبِرِينَ عَلَىٰ مَآ أَصَابَهُمۡ وَٱلۡمُقِيمِي ٱلصَّلَوٰةِ وَمِمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡ يُنفِقُونَ٣٥﴾ [الحج: ۳۵] به چه معناست؟
به خوف و هراس افتاد.
کلمات (البدن ـ صواف ـ القانع ـ المعتر) در آیه ۳۶ سوره حج ﴿وَٱلۡبُدۡنَ جَعَلۡنَٰهَا لَكُم مِّن شَعَٰٓئِرِ ٱللَّهِ لَكُمۡ فِيهَا خَيۡرٞۖ فَٱذۡكُرُواْ ٱسۡمَ ٱللَّهِ عَلَيۡهَا صَوَآفَّۖ فَإِذَا وَجَبَتۡ جُنُوبُهَا فَكُلُواْ مِنۡهَا وَأَطۡعِمُواْ ٱلۡقَانِعَ وَٱلۡمُعۡتَرَّۚ كَذَٰلِكَ سَخَّرۡنَٰهَا لَكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ٣٦﴾ [الحج: ۳۶] به چه معناست؟
البدن: جمع بدنۀ. شتران چاق و فربه وتنومند.
صواف: جمع صاف‌ۀ، بر پا ایستاده و صف کشیده.
القانع: مستمندی که عفیف النفس است و دست تکدی دراز نمی‌‌کند و یا اینکه بدانچه بدو دهند راضی می‌‌گردد و الحاح و اصرار نمی‌‌کند.
المعتر: فقیری که آشکارا دست تکدی دراز و با الحاح و اصرار از طرف درخواست می‌‌کند.
کلمه (خوان) در آیه ۳۸ سوره حج ﴿إِنَّ ٱللَّهَ يُدَٰفِعُ عَنِ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ خَوَّانٖ كَفُورٍ٣٨﴾ [الحج: ۳۸] به چه معناست؟
بسیار خیانت کار.
کلمات (صوامع ـ بیع) در آیه ۴۰ سوره حج ﴿ٱلَّذِينَ أُخۡرِجُواْ مِن دِيَٰرِهِم بِغَيۡرِ حَقٍّ إِلَّآ أَن يَقُولُواْ رَبُّنَا ٱللَّهُۗ وَلَوۡلَا دَفۡعُ ٱللَّهِ ٱلنَّاسَ بَعۡضَهُم بِبَعۡضٖ لَّهُدِّمَتۡ صَوَٰمِعُ وَبِيَعٞ وَصَلَوَٰتٞ وَمَسَٰجِدُ يُذۡكَرُ فِيهَا ٱسۡمُ ٱللَّهِ كَثِيرٗاۗ وَلَيَنصُرَنَّ ٱللَّهُ مَن يَنصُرُهُۥٓۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ٤٠﴾ [الحج: ۴۰] به چه معناست؟
صوامع: جمع صومعه، دیرها. محل رهبانیت راهبان که اسلام آن را منسوخ کرده است.
بیع: جمع بیعه، کلیساها.
کلمه (أملیت ـ نکیر) در آیه ۴۴ سوره حج ﴿وَأَصۡحَٰبُ مَدۡيَنَۖ وَكُذِّبَ مُوسَىٰۖ فَأَمۡلَيۡتُ لِلۡكَٰفِرِينَ ثُمَّ أَخَذۡتُهُمۡۖ فَكَيۡفَ كَانَ نَكِيرِ٤٤﴾ [الحج: ۴۴] به چه معناست؟
آملیت: مهلت داده‌ام.
نکیر: زشت دانستنم و ناپسندیدنم.
کلمه (مشید) در آیه ۴۵ سوره حج ﴿فَكَأَيِّن مِّن قَرۡيَةٍ أَهۡلَكۡنَٰهَا وَهِيَ ظَالِمَةٞ فَهِيَ خَاوِيَةٌ عَلَىٰ عُرُوشِهَا وَبِئۡرٖ مُّعَطَّلَةٖ وَقَصۡرٖ مَّشِيدٍ٤٥﴾ [الحج: ۴۵] به چه معناست؟
استوار. برافراشته. آراسته.
کلمه (تخبت) در آیه ۵۴ سوره حج ﴿وَلِيَعۡلَمَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡعِلۡمَ أَنَّهُ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّكَ فَيُؤۡمِنُواْ بِهِۦ فَتُخۡبِتَ لَهُۥ قُلُوبُهُمۡۗ وَإِنَّ ٱللَّهَ لَهَادِ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ ٥٤﴾ [الحج: ۵۴] به چه معناست؟
خضوع و خشوع کند.
کلمه (مریة) در آیه ۵۵ سوره حج ﴿وَلَا يَزَالُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ فِي مِرۡيَةٖ مِّنۡهُ حَتَّىٰ تَأۡتِيَهُمُ ٱلسَّاعَةُ بَغۡتَةً أَوۡ يَأۡتِيَهُمۡ عَذَابُ يَوۡمٍ عَقِيمٍ٥٥﴾ [الحج: ۵۵] به چه معناست؟
شک و تردید.
کلمه (یولج) در آیه ۶۱ سوره حج ﴿ذَٰلِكَ بِأَنَّ ٱللَّهَ يُولِجُ ٱلَّيۡلَ فِي ٱلنَّهَارِ وَيُولِجُ ٱلنَّهَارَ فِي ٱلَّيۡلِ وَأَنَّ ٱللَّهَ سَمِيعُۢ بَصِيرٞ٦١﴾ [الحج: ۶۱] به چه معناست؟
داخل می‌‌کند.
کلمه (مخضرة) در آیه ۶۳ سوره حج ﴿أَلَمۡ تَرَ أَنَّ ٱللَّهَ أَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَتُصۡبِحُ ٱلۡأَرۡضُ مُخۡضَرَّةًۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٞ٦٣﴾ [الحج: ۶۳] به چه معناست؟
سبز و خرم.
جمله (یکادون یسطون) در آیه ۷۲ سوره حج ﴿وَإِذَا تُتۡلَىٰ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتُنَا بَيِّنَٰتٖ تَعۡرِفُ فِي وُجُوهِ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ ٱلۡمُنكَرَۖ يَكَادُونَ يَسۡطُونَ بِٱلَّذِينَ يَتۡلُونَ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتِنَاۗ قُلۡ أَفَأُنَبِّئُكُم بِشَرّٖ مِّن ذَٰلِكُمُۚ ٱلنَّارُ وَعَدَهَا ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْۖ وَبِئۡسَ ٱلۡمَصِيرُ٧٢﴾ [الحج: ۷۲] به چه معناست؟
نزدیک است پا شوند و حمله ور گردند.