مقامهای وحی الله متعال به فرستادگانش
الله متعال در تبیین این مقامها میفرماید:
﴿۞وَمَا كَانَ لِبَشَرٍ أَن يُكَلِّمَهُ ٱللَّهُ إِلَّا وَحۡيًا أَوۡ مِن وَرَآيِٕ حِجَابٍ أَوۡ يُرۡسِلَ رَسُولٗا فَيُوحِيَ بِإِذۡنِهِۦ مَا يَشَآءُۚ إِنَّهُۥ عَلِيٌّ حَكِيمٞ ٥١﴾[الشورى: ۵۱].
«هیچ انسانی را نسزد که الله متعال با او سخن بگوید، مگر از طریق وحی - به قلب، به گونه الهام در بیداری و یا خواب در غیر بیداری- یا از پس پردهای - از موانع طبیعی- و یا این که الله متعال قاصدی را - به نام جبرئیل- بفرستد و او به فرمان آفریدگار آنچه را که الله متعال میخواهد - به پیغمبران- وحی کند. به راستی که او والا و سنجیده کار است».
پس وحی سه مقام دارد:
مقام اوّل: القای مطالب وحی شده به قلب پیامبر ص، بطوری که هیچ شکی به دل راه ندهد که آنچه القاء شده از جانب الله متعالست. همانگونه که در صحیح ابن حبّان روایت شده که رسول الله صفرمود:
«إنّ روح القدس نفث في روعي أنّ نفساً لن تموتَ حتّي تستكملَ رزقَها و اجلَها، فاتّقوا اللهَ و أجملوا في الطّلب» [۴۱].
«همانا جبرئیل به قلبم القاء کرد که هیچ کس تا روزیاش را تمام نکند و مدت عمرش را سپری نکند، از دنیا نمیرود، پس پرهیزگار باشید و در طلب روزی خوب عمل کنید».
و ابن الجوزی بر این باور است که مراد الله متعال از وحی در آیهی فوق، وحی در حالت خواب و رؤیاست [۴۲].
[۴۱] تفسیر ابن کثیر (۶/ ۲۱۵) تفسیر الشوری (۵۱) [۴۲] زاد المسیر (۷/۲۹۷)