پیامبران و رسالت الهی

چهارم: دعوت پیامبران

دقت نظر در دعوت پیامبران، فرصت مناسبی را برای تحقیق در مورد راستی و درستی آن‌ها فراهم می‌آورد؛ زیرا، آن‌ها راه و روش و برنامه‌ای کامل و انسان‌ساز، برای اصلاح جامعه ارائه می‌دهند و چنین دین و برنامه‌ای که، از جانب الله متعال بر آن‌ها نازل می‌شود، از تمامی کمالات برخوردار است و خالی از هر نقص و عیبی می‌باشد و با فطرت و سرشت انسان و قوانین جهان هستی، ناسازگاری ندارد. قرآن نیز، ما را متوجّه این استدلال نموده و می‌فرماید:

﴿أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ ٱلۡقُرۡءَانَۚ وَلَوۡ كَانَ مِنۡ عِندِ غَيۡرِ ٱللَّهِ لَوَجَدُواْ فِيهِ ٱخۡتِلَٰفٗا كَثِيرٗا ٨٢﴾[النساء: ۸۲].

‏«و اگر از سوی غیر الله متعال آمده‌ بود، در آن تناقضات و اختلافات فراوانی پیدا می‌کردند‏».‏

بنابراین، وحدت معانی و احکامی که شریعت و برنامه‌ی پیامبران در بردارد و این‌که، بخشی از آن، مؤید بخش دیگری است، دلیل روشن و قاطعی بر درستی و راستی آن‌ها و نزولش از سوی الله متعال، می‌باشد‏.‏

هم‌چنین، توجّه به اهدافی که پیامبران، مردم را به سوی آن فرا می‌خوانند و فضائل و ارزش‌هایی که، تبلیغ و تشویق می‌کنند و مردم را برای پایبندی به آن‌ها، دعوت می‌نمایند، همه و همه، از بزرگ‌ترین دلایل قاطع بر درستی و راستی آن‌هاست. الله متعال می‌فرماید:

﴿إِنَّ هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانَ يَهۡدِي لِلَّتِي هِيَ أَقۡوَمُ وَيُبَشِّرُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ ٱلَّذِينَ يَعۡمَلُونَ ٱلصَّٰلِحَٰتِ أَنَّ لَهُمۡ أَجۡرٗا كَبِيرٗا ٩﴾[الإسراء: ۹].

‏«‏این قرآن - مردمان را - به راهی رهنمود می‌کند که مستقیم‌ترین راه‌ها - برای رسیدن به سعادت دنیا و آخرت - است، و به مؤمنانی که - برابر دستورات آن - کارهای شایسته و پسندیده انجام می‌دهند، مژده می‌دهد که برای آنان - در سرای دیگر -، پاداش بزرگی دارند‏».

دانشمندان، پیرامون مسائل زیر، تألیفاتی را به رشته‌ی تحریر در آورند: کمال دین، فراگیر بودن آن، بیان حکمت قانون‌گذاری الهی، تبیین قواعد و اصولی که، ساختمان این دین را آن‌چنان استحکام بخشد، که اگر مردم بارها و بارها، بدان بنگرند و در آن بیندیشند، نمی‌توانند عیب و نقصی در آن بیابند،.

الله متعال، انسان را، با عقل و توانایی تشخیص خوب و بد و زشت و زیبا، از سایر موجودات ممتاز گردانید؛ ولی با این وجود، براساس رحمت بی‌انتهایش، لازم است که بدون اتمام حجّت و ابلاغ رسالت، کسی را بر انجام کار زشت و ترک کار خوب، عذاب نمی‌کند.

از یک عرب بادیه‌نشین، پرسیدند: چگونه فهمیدی که محمّد ص، رسول الله است؟ گفت: به چیزی دستور نمی‌داد که عقل بگوید: ای کاش از آن باز می‌داشت. و از چیزی مردم را باز نمی‌داشت که عقل بگوید: ای کاش بدان دستور می‌داد [۲۴۰].

استدلال این بادیه نشین، بسیار معقول است؛ چون شریعت و برنامه‌ای که پیامبران بدان مبعوث شده‌اند، اگر با انصاف بدان نگریسته شود، آشکار می‌گردد که ممکن نیست این‌ها نظرات و اندیشه‌ی بشر باشد.

[۲۴۰] مفتاح دار السعادة (۲/ ۶-۷)