تفسیر سوره‌ی زلزله

مدنی و ۸ آیه است.

آیه‌ی ۸-۱:

﴿إِذَا زُلۡزِلَتِ ٱلۡأَرۡضُ زِلۡزَالَهَا١﴾[الزلزلة: ۱]. «هنگامی‌که زمین سخت به لرزه انداخته می‌شود».

﴿وَأَخۡرَجَتِ ٱلۡأَرۡضُ أَثۡقَالَهَا٢﴾[الزلزلة: ۲]. «و زمین بارهای سنگین خود را بیرون می‌افکند».

﴿وَقَالَ ٱلۡإِنسَٰنُ مَا لَهَا٣﴾[الزلزلة: ۳]. «و انسان می‌گوید: آن‌را چه شده است»؟.

﴿يَوۡمَئِذٖ تُحَدِّثُ أَخۡبَارَهَا٤﴾[الزلزلة: ۴]. «آن روز (زمین) از خبرهای خود سخن می‌گوید».

﴿بِأَنَّ رَبَّكَ أَوۡحَىٰ لَهَا٥﴾[الزلزلة: ۵]. «چرا که پروردگارت به آن حکم کرده است».

﴿يَوۡمَئِذٖ يَصۡدُرُ ٱلنَّاسُ أَشۡتَاتٗا لِّيُرَوۡاْ أَعۡمَٰلَهُمۡ٦﴾[الزلزلة: ۶]. «در آن روز مردم به (حال) پراکنده بر آیند تا (کیفر) اعمالشان به آنان نماینده شود».

﴿فَمَن يَعۡمَلۡ مِثۡقَالَ ذَرَّةٍ خَيۡرٗا يَرَهُۥ٧﴾[الزلزلة: ۷]. «پس هرکس به اندازۀ ذرّه‌ای کار نیک کرده باشد (پاداش) آن‌را خواهد دید».

﴿وَمَن يَعۡمَلۡ مِثۡقَالَ ذَرَّةٖ شَرّٗا يَرَهُۥ٨﴾[الزلزلة: ۸]. «و هرکس به اندازۀ ذرّره‌ای کار بد کرده باشد (کیفر) آن‌را خواهد دید».

خداوند از آنچه در روز قیامت اتفاق می‌افتد خبر داده و می‌فرماید: ﴿إِذَا زُلۡزِلَتِ ٱلۡأَرۡضُ زِلۡزَالَهَا١﴾زمین به شدت تکان می‌خورد و به لرزه انداخته می‌شود تا نشانه‌های آن فرو ریزند.

و کوه‌های آن از هم می‌پاشد و تپه‌ها برابر می‌شوند و زمین به میدانی صاف و همواره و بدون فراز و نشیب تبدیل می‌شود. ﴿وَأَخۡرَجَتِ ٱلۡأَرۡضُ أَثۡقَالَهَا٢﴾و زمین مرده‌ها و خزانه‌ها و گنج‌هایی را که در درون اوست بیرون می‌اندازد.

﴿وَقَالَ ٱلۡإِنسَٰنُ مَا لَهَا٣﴾وقتی که انسان حالت بزرگی را که به زمین دست داده است مشاهده می‌کند می‌گوید: «آن‌را چه شده است»؟. ﴿يَوۡمَئِذٖ تُحَدِّثُ أَخۡبَارَهَا٤﴾در آن روز زمین به خوبی‌ها و بدی‌هایی که مردم روی زمین کرده‌اند گواهی می‌دهد. پس زمین از جمله گواهانی است که بر اعمال بندگان گواهی می‌دهد.

﴿بِأَنَّ رَبَّكَ أَوۡحَىٰ لَهَا٥﴾چون خداوند به زمین دستور داده که به آنچه روی آن انجام شده است گواهی دهد و زمین هم از دستور خدا سرپیچی نمی‌کند. ﴿يَوۡمَئِذٖ يَصۡدُرُ ٱلنَّاسُ أَشۡتَاتٗا لِّيُرَوۡاْ أَعۡمَٰلَهُمۡ٦﴾در آن روز مردم به صورت دسته‌های متفاوت پراکنده می‌شوند تا خداوند کارهای بد و نیکی را که کرده‌اند به آن‌ها نشان دهد و آن‌ها جزای کارهایشان را بطور کامل ببینند.

﴿فَمَن يَعۡمَلۡ مِثۡقَالَ ذَرَّةٍ خَيۡرٗا يَرَهُۥ٧ وَمَن يَعۡمَلۡ مِثۡقَالَ ذَرَّةٖ شَرّٗا يَرَهُۥ٨﴾این همه‌ی خیر و شر را فرا می‌گیرد، چون وقتی انسان پاداش و کیفر هر آنچه را کرده است می‌بیند گرچه به اندازه ذره‌ای باشد، بالاتر و بیشتر از آن را به طریق اولی خواهد دید. همان طور که خداوند متعال می‌فرماید: ﴿يَوۡمَ تَجِدُ كُلُّ نَفۡسٖ مَّا عَمِلَتۡ مِنۡ خَيۡرٖ مُّحۡضَرٗا وَمَا عَمِلَتۡ مِن سُوٓءٖ تَوَدُّ لَوۡ أَنَّ بَيۡنَهَا وَبَيۡنَهُۥٓ أَمَدَۢا بَعِيدٗا﴾«روزی که هرکس کار خوب و بدی را که انجام داده است حاضر می‌یابد و دوست داردکه میان او و آن فاصله دوری بود». ﴿وَوَجَدُواْ مَا عَمِلُواْ حَاضِرٗا﴾[الکهف: ۴۹]. «و آنچه را که انجام داده بودند حاضر و آماده می‌یابند».

در اینجا آدمی بر انجام کار خیر هرچند اندک باشد تشویق شده است و از انجام کار بد هرچند ناچیز باش برحذر داشته شده است.

پایان تفسیر سوره‌ی زلزله