تفسیر سوره‌ی همزه

مکی و ۹ آیه است.

آیه‌ی ۹-۱:

﴿وَيۡلٞ لِّكُلِّ هُمَزَةٖ لُّمَزَةٍ١﴾[الهمزة: ۱]. «وای به حال هر عیب‌جوی طعنه‌زن».

﴿ٱلَّذِي جَمَعَ مَالٗا وَعَدَّدَهُۥ٢﴾[الهمزة: ۲]. «کسی‌که مال گرد آورد و آن‌را شمارش کرد».

﴿يَحۡسَبُ أَنَّ مَالَهُۥٓ أَخۡلَدَهُۥ٣﴾[الهمزة: ۳]. «می‌پندارد که مالش او را جاودانه می‌دارد».

﴿كَلَّاۖ لَيُنۢبَذَنَّ فِي ٱلۡحُطَمَةِ٤﴾[الهمزة: ۴]. «نه! به یقین در «حطمه» انداخته خواهد شد».

﴿وَمَآ أَدۡرَىٰكَ مَا ٱلۡحُطَمَةُ٥﴾[الهمزة: ۵]. «و تو چه می‌دانی که «حطمه» چیست»؟.

﴿نَارُ ٱللَّهِ ٱلۡمُوقَدَةُ٦﴾[الهمزة: ۶]. «آتش برافروختۀ خداست».

﴿ٱلَّتِي تَطَّلِعُ عَلَى ٱلۡأَفۡ‍ِٔدَةِ٧﴾[الهمزة: ۷]. «آتشی که بر دل‌ها مسلط و چیره می‌گردد».

﴿إِنَّهَا عَلَيۡهِم مُّؤۡصَدَةٞ٨﴾[الهمزة: ۸]. «بی‌گمان آن (آتش) بر آنان فرو بسته شده است».

﴿فِي عَمَدٖ مُّمَدَّدَةِۢ٩﴾[الهمزة: ۹]. «در ستون‌هایی دراز».

﴿وَيۡلٞ لِّكُلِّ هُمَزَةٖ لُّمَزَةٍ١﴾کسی که با عمل و سخنش مردم را عیب‌جویی می‌کند و به آن‌ها طعنه می‌زند عذاب سخت و هلاک کننده‌ای در پیش دارد. «همّاز» کسی است که با اشاره و عمل مردم را مورد عیب‌جویی قرار می‌دهد و به آن طعنه می‌زند. « لمّاز» کسی است که با گفتار خود از مردم عیب می‌گیرد.

﴿ٱلَّذِي جَمَعَ مَالٗا وَعَدَّدَهُۥ٢﴾چنین طعنه زنی هدف و اراده‌ای جز جمع آوری مال و شمردن آن و رشک بردن به آن ندارد، و علاقه‌ای به انفاق مال در راه‌های خیر و برقرار داشتن پیوند خویشاوندی و امثال آن ندارد.

﴿يَحۡسَبُ أَنَّ مَالَهُۥٓ أَخۡلَدَهُۥ٣﴾چنین کسی به سبب نادانی‌اش گمان می‌برد که مالش او را در دنیا برای همیشه ماندگار می‌کند، بنابراین، تلاش و رنج او در بیشتر کردن و رشد دادن مالش می‌باشد و گمان می‌برد این کار عمرش را بیشتر خواهد کرد.

﴿كَلَّاۖ لَيُنۢبَذَنَّ فِي ٱلۡحُطَمَةِ٤﴾نه! به یقین در دوزخ خردکننده و درهم شکننده انداخته خواهد شد. و تو چه می‌دانی که خردکننده چیست؟ ﴿نَارُ ٱللَّهِ ٱلۡمُوقَدَةُ٦ ٱلَّتِي تَطَّلِعُ عَلَى ٱلۡأَفۡ‍ِٔدَةِ٧﴾آتشی که افروزه و هیزم آن مردم و سنگ‌ها هستند و از بس که شدید است از جسم‌ها می‌گذرد و به دل‌ها می‌رسد. و با وجود گرمای شدیدش در آن زندانی و گرفتار هستند و از بیرون آمدن از آن تا امید می‌باشند. بنابراین فرمود: ﴿إِنَّهَا عَلَيۡهِم مُّؤۡصَدَةٞ٨ فِي عَمَدٖ مُّمَدَّدَةِۢ٩﴾درهای دوزخ به روی آن‌ها بسته شده و آن سوی درها ستون‌های درازی است تا از آن بیرون نیایند. ﴿كُلَّمَآ أَرَادُوٓاْ أَن يَخۡرُجُواْ مِنۡهَا مِنۡ غَمٍّ أُعِيدُواْ فِيهَا﴾[الحج: ۲۲]. «هرگاه بخواهند از غم و اندوهش بیرون بیایند به آن برگردانده می‌شوند. از خداوند می‌طلبیم که ما را پناه دهد و از او عفو و عافیت را می‌طلبیم».

پایان تفسیر سوره‌ی همزه