مقدمه
در طول تاریخ اسلام هرگاه نسیم ایمان وزیده است، در بخش‌های سه‌گانه‌ی دین (عقاید، اعمال و اخلاق) وقایع حیرت‌آور و حوادث خارق العاده پدید آمده است و در قسمت‌های شجاعت و جوانمردی، ایمان و اعتماد به نفس، عفت و پاکی، امانت و دیانت، ایثار و همدردی، فروتنی و تواضع، خدمت خلق و عبادت خالق، بی‌اعتنایی به زرق و برق دنیا، بی‌علاقگی به ثروت‌اندوزی و حب مال، کنترل نفس و توجه به الله، تیزبینی و هشیاری، عدل و مساوات، رحم و محبت، وفاداری و جان‌نثاری نمونه‌ی نادر و الگوهای جدیدی در معرض دید مردم قرار گرفت که به تدریج داشتند از بین می‌رفتند و برای زنده نگاه‌داشتن و تجدید بنای‌شان امیدی نمانده بود.
اینگونه نسیم‌های بهار ایمانی پس از توقف‌های کوتاهی در طول تاریخ وزیده است، گاهی به مدت کوتاهی و گاهی بهاری طولانی‌تر داشته‌اند. بهرحال هیچ گردش پاییزی بی‌بهار نبوده است در تاریخ تجدید حیات و ادامه‌ی دعوت و اصلاح رکود این برنامه‌ها کاملاً ثبت و محفوظ است.
در هند این چهار معنوی زمانی به وجود آمد و نسیم روح افزا وزید، که در اوایل قرن سیزدهم هجری قمری سید احمد شهید/ و دوستان جان نثارشان پرچم توحید و سنت و بیرق جهاد فی سبیل الله را برافراشتند و خاطرات قرون اولیه‌ی اسلام را زنده کردند.
سید احمد بنیاد این فعالیت خودش را روی دعوت خالصانه‌ی دین بنا نهاد، ایشان در بنیه‌ی مسلمین روح ایمان و یقین، روحیه‌ی احساسات اسلامی و جهاد سبیل الله دمید.
یک جمعیت بزرگی را بر همین پایه‌ی دعوت‌گرانه و مجاهدانه تنظیم کرد. ایشان قسمت شمال غربی هند را مرکز دعوت و جهاد خویش قرار دادند، در اصل برنامه‌ی ایشان این بود که در آینده‌ی دور به تدریج انگلیسی‌ها را از کل کشور بیرون کنند و بر مبنای کتاب و سنت، حکومتی اسلامی را پایه‌گذاری کنند. این گروه مجاهد در پنجاب سیک‌ها را (که بر پنجاب تسلط داشتند و زندگی را بر مسلمانان تنگ و غیرقابل تحمل کرده بودند) در چند جبهه شکست فاحش دادند.
این گروه مجاهد در ایالت مرزی و پیشاور و اطراف آن بنای یک حکومت اسلامی را پایه‌گذاری کردند. حدود شرعی اجرا می‌شد برنامه‌ی اقتصادی و دفتری نظام اسلامی بدون کم و کاستی برقرار گردید، امّا قبایل آن محل به خاطر اغراض شخصی و عادات و رسوم قبیله‌ای بالاخره این نظام را نابود کردند. در پایان در جبهه بالاکوت این مجاهدان سر به کف با سیک‌ها جنگ نهایی داشتند و در همین درگیری حضرت سید آقا و مولانا محمد اسماعیل و دیگر یاران ارزشمندشان، جام شهادت را نوشیدند.
افراد باقی‌مانده از مجاهدان در منطقه‌ی کوهستانی پناهنده شدند، این جوانمردان و یارانشان در هند چراغ جهاد فی سبیل الله و ایمان و ایثار را روشن کردند، انگلیس‌ها پیوسته در تعقیب این‌ها بودند و مظالم گوناگونی بر آن‌ها اجرا کردند. زمین‌های کشاورزی و خانه‌های مسکونی‌شان را مصادره کردند و علیه این‌ها پرونده‌های بی‌پایانی باز کردند. [۱] اما این گروه مجاهد همه‌ی این بلاها را با صبر و استقامت کامل با ایمان و بدون پاداش تحمل می‌کردند و هیچ وقت از آن‌ها کوچکترین اضطراب و بی‌صبری دیده نشد.
سال ۱۳۷۲ هـ.ق (مطابق با ۱۹۵۳م) حق تعالی در دل من القاء کرد که این تاریخ مؤثر، عجیب و سرگذشت احیاء دین و ایمان را با انشایی ادبی اما نه پیچیده در زبان عربی تنظیم بکنم. تا بدون مبالغه و اغلاق اصل واقعات را با عبارتی سلیس و روان‌طوری عرضه بکنم که مقام اصلی رهبری این حرکت را در خدمت دوستان عرب تقدیم بکنم تا بدانند که حق تعالی ایشان را با چه استعداد و صلاحیتی آفریده‌اند و زیر نظر ایشان افراد نیرومندی را جذب کرده‌اند که در تربیت و تزکیه‌ی نفس، اخلاص و فنا شدن در دعوت و هدف و عشق به مقصود مقام این‌ها چقدر بلند بود. با این متن آن‌ها با این قشر مؤمن و کردار بلند این مجاهدان اسلام، الگوی اخلاقی و پختگی در سیرت و همچنین اثر تربیت ایمانی و دعوت اسلامی در پیروان و هواداران‌شان را می‌توان تشخیص داد گروهی که در نتیجه‌ی تلاش و فعالیت ایشان ساخته شده بودند.
در این مورد مقاله‌های چند در ماهنامه‌ی معروف مصری «المسلمون» که در آن روزها از قاهره منتشر می‌شد در سال (۱۹۵۳م) منتشر گردید، سپس به علت مصروفیت‌های دیگر تألیفاتی فرصتی را برای توجه به این امر نیافتم و از این موضوع بیست سال گذشت.
در حال حاضر بعضی از عزیزانم [۲] به این مضامین به عللی توجه فرمودند و برخی از جنبه‌های ادبی و اثر روش بیان را ذکر فرمودند، راجع به این شخصیت بزرگ در زبان عربی نوشتن تصنیف جدید یا ترتیب دادن تاریخ مفصل (آنطور که در زبان اردو قبلاً انجام داده بودم [۳]) در این اوضاع و احوال برای من خیلی مشکل بود. لذا مناسب دیدم که این موضوع تکمیل گردد و این تاریخ طولانی و مفصل که در هزاران صفحه [۴] منتشر شده است و مساحت عینی و زمینی آن نیز هزاران مایل و مدت زمان آن نیز از یک قرن کمتر نیست [۵] را به صورت خلاصه، مشتمل بر وقایع مهم عرضه کنم.
یک انسان با هوش و زیرک از این اوراق متفرقه و گوهرهای منتشره‌ی تاریخ می‌تواند وقایع را به یک رشته مروارید بکشد و می‌تواند تخمین بزند که در این مکتب ایمانی چه گوهرهای تابناکی و نورافکن‌های پرنوری درخشیده است و چه سنگ‌های معدنی پر رونق وجود داشته است و قیمت‌شان از کجا به کجا رسیده است، امیدوارم این کتاب جدید طبع کتابخانه‌های اسلامی را پُر بکند و تشنگی تشنگان راه تاریخ و اهل درد را به سیرابی تبدیل بکند. کسانی که از مدت‌ها برای مطالعه‌ی تاریخ تابناک اسلامی و تجدید دینی در هند منتظر بوده‌اند.
در دوران طلبگی کتاب معروف ابوالفراج اصفهانی به نام الأغانی را با علاقه‌ای خاص، مطالعه کرده بودم و در گفتن این حرف باکی نمی‌بینم که فصاحت، ادبیات و تعبیرات زیبای آن مرا شیفته خودش گرداند. اما با دیدن این وضع این احساس در دلم به وجود آمد که این زبان کامل و برتر (زبان قرآن و زبان رسول اکرم ج و اصحاب گرامیش) را برای اغراض خیلی پست و حقیر به کار برده‌اند و این زبان برای معرفی ترانه و آهنگ، وقف شده است و توسط آن فقط جنبه‌های ضعیف جامعه اسلامی و معایب‌شان اظهار و نمایان گشته است، من آرزو داشتم که این نیروی گویایی و گنجینه‌ی کلمات و شیوایی تعبیر و روانی داستان‌ها که از خصوصیات کتاب است برای اغراض بهتر و برتر به کار می‌رفت و توسط آن صورت زیبای تاریخی معرفی می‌شد بهتر بود.
من در این وقایع که با عجله‌ی زیاد گلچین شده‌اند همین اسلوب و روش را برگزیده‌ام اما اگر در این تلاش موفق نشده باشم حداقل مزد حسن نیت و پاداش تلاش و آرزو را ان‌شاءالله خواهیم یافت.
مهمترین جنبه‌ی این وقایع ایمان افزا، این است که توسط آن به عظمت مقام معظم آن حضرت روحی فداه ج را می‌توان تخمین زد که از نفس مسیحایی و قدم مبارک‌شان قیانه‌ی این تاریخ پر نور و تابناک گشت، که توسط ایشان در کل جهان نور ایمان منتشر، برنامه‌ی دعوت و اصلاح و تجدید حیات دینی برپا گردید. همه‌ی مصلحان، مجدان و رهبران تاریخ اسلام، تربیت یافتگان و فیض برندگان مکتب آن حضرت هستند، باید دید که دانش‌آموزان مکتب نبوت بر این معیار بالای علم ایمان و اخلاص قرار دادند و در اثرگذاری و دگرگونی، این نیروی عظیم را دارند، پس خود آن حضرت که معلم این مکتب است چه وضعی داشته‌اند، شخصیتی که ایشان را حق تعالی با دین برحق برای هدایت، مبعوث فرموده‌اند و کتابی ابدی و معجزه آسا عنایت فرموده‌اند و توسط روح القدس جبرییل امین÷ ایشان را یاری فرموده‌اند و بعد از ایشان اصحاب جان نثار و یاران وفادار چقدر مقام بلندی داشته‌اند که مستقیم در آغوش پر عطوفت ایشان و زیر نظر مستقیم تربیت شده‌اند.
در این قرن اخیر با توجه به بعد زمانی و مکانی از مرکز اسلام وجود چنین مصلحان و مجددان و اثرات مثبت توسط آن‌ها در جامعه نشانه‌ی جاودانی بودن اسلام است و دلیل روشنی است برای این امر که امروز نیز در اسلام توانایی تربیت افراد کاری مؤثر در هر رشته موجود است و این بهار دایم سرسبز، همیشه در حال تولید میوه‌ی مضاعف می‌باشد و گنجینه‌ی آن همیشه از این نوع گوهرها مملو است.
[۱] برای تفصیل بیشتر ملاحظه گردد. [۲] بویژه محمد الحسنی و سعید الاعظمی تدوی مدیران البعث الاسلامی. [۳] هدف کتاب اردوی نویسنده به نام «سیرت سید احمد شهید» که در دو جلد است می‌باشد که حدوداً مشتمل بر یک هزار صفحه است که چاپ جدید آن توسط مجلس تحقیقات و نشریات اسلام لکهنو به تازگی منتشر شده است. [۴] کتاب مولانا غلام رسول به نام «سید احمد شهید» در چهار جلد و هزار و صد و بیست و یک صفحه می‌باشد. [۵] این تاریخ در واقع از سال هزار و دویست و بیست و پنج هجری قمری زمانی که حضرت سید اقا حرکت‌شان را پایه‌گذاری کردند آغاز و تا سال هزار و سیصد و بیست هـ.ق به صورت منظم و مرتب ادامه داشت که در این دوران مولانا عبدالله فرزند ولایت علی صادق پوری امیر جماعت مجاهدان وفات فرمودند این مدت کامل زمان فعالیت و رشد این جماعت برگزیده است و رهبری این جماعت در طول این مدت کامل بدون کوچکترین توقفی ادامه داشت.