آنگاه که نسیم ایمان وزید

فهرست کتاب

حج

حج

در این دوران، علاوه بر محو شدن شعائر دیگر اسلامی، رکن مهمی همانند حج، بنابر حیله‌های شرعی علماء، یکسره داشت متروک می‌شد. برخی از علماء فتوا داده بودند که حج، از همه‌ی مسلمانان هند ساقط است. حضرت سید آقا جهت دفع این فتنه و اثبات فرض بودن حج سخنرانی‌های هیجان انگیزی ایراد فرمودند و برای احیاء آن اقدام عملی را لازم دانستند. به همین جهت همراه با جمعیت بزرگی از علماء و مردم سرشناس، سفر حج را انجام دادند و به جاهای متعددی، نامه‌هایی برای تبلیغ حج ارسال فرمودند. در اثر این نامه‌ها و تبلیغات حج، از جاهای مختلفی گروه‌های متعددی، از زوار بیت الله پروانه‌وار، از هرطرف، هجوم آوردند. ایشان یکم شوال ۱۲۳۶هـ.ق مطابق با دوم ژوئیه ۱۸۵۱م پس از نماز عید، با قافله‌ی چهارصد نفری از موطن خویش، برای زیارت خانه‌ی خدا حرکت کردند.

ایشان از رائی بریلی به ولمعو، تشریف بردند و از آنجا به وسیله‌ی کشتی به سوی کلکته حرکت کردند، در طول راه، خود ایشان، مولانا محمد اسماعیل، مولانا عبدالحی، و علمای دیگر قافله، نیز موعظه می‌فرمودند. ریشه‌کنی شرک و بدعت و اصلاح عقاید و اعمال به خوبی انجام پذیرفت در اله آباد هزاران هزار مرد و زن بیعت شدند. بعضی از مردم تخمین زدند که احدی از مسلمانان شهر بدون بیعت باقی نماند. در میرزاپور تمام اهالی شهر بیعت شدند. در بنارس نیز هزاران نفر مرید و علماء و مشایخ زیادی بیعت کردند. بر برنامه‌های شرک و بدعت ضربه‌ی مهلکی وارد شد. ایشان از راه قاضی پور و داناپور به پتنی رسیدند و در آنجا دو هفته اقامت نمودند. در این مدت اقامت، ترویج شریعت، اشاعه‌ی فرهنگ دینی، ریشه‌کنی شرک و بدعت با شدت صورت گرفت. در عظیم آباد، تعدادی از اهالی تبت را برای تبلیغ به وطن آن‌ها، اعزام فرمودند که تلاش آن‌ها چین را فراگرفت بعد از عظیم آباد به کلکته رسیدند و در کلکته سه ماه اقامت گزیدند. در مدت اقامت کلکته که عظیم‌ترین شهر هند معاصر و مرکز حکومت انگلیسی بود دگرگونی عظیم دینی برپا شد، رؤسای قبایل و سرداران عشایر در طوایف خود اعلام کردند، هرکسی به دست حضرت سید آقا بیعت نکند و برای اتباع احکام شرعی تعهد ندهد، او از طایفه اخراج و با او قطع رابطه خواهد شد. پس از این اعلامیه صف‌های طولانی، از تائبین به وجود آمد. میخانه‌ها و مراکز عیاشی و فسق و فجور تعطیل شدند نوه‌های سلطان تیپو، که اجدادشان از ارادتمندان اجداد حضرت سید آقا بودند از این موقعیت استفاده کامل بردند. پس از اقامت سه ماه در کلکته، از آنجا حرکت نمودند، روز حرکت از کلکته همراهان سفر حج به هفتصد و پنج نفر رسیدند. علاوه بر مسلمانان، مسیحیان و هندوها چنان هجوم می‌آوردند که راه‌ها بسته می‌شد. و گذشتن از این مسیر خیلی مشکل بود ایشان در طول مسیر به بندرها و سواحل متعددی توقف می‌کردند موعظه و ارشاد می‌فرمودند.

تاریخ بیست و سوم شعبان، روز چهارشنبه ۱۲۳۷هـ.ق مطابق با شانزدهم مه ۱۸۲۲م به جده رسیدند و در بیست هفتم شعبان، به حرم وارد شدند.

در آن محل مقدس نیز، فیض‌رسانی ایشان ادامه داشت. امام جماعت حرم و مفتی مکه و دیگر علماء عرب مرید ایشان شدند و سران زیادی از سایر ممالک اسلامی و علماء نامدار آنجا، از ایشان کسب فیض نمودند. ماه مبارک رمضان را در مکه مکرمه پرکردند در ایام حج در محل عقبه‌ی اولی اولین گروه انصار با جناب رسول اکرم ج بیعت کرده بودند و سرآغاز هجرت را پایه‌گذاری کرده بودند. در همان محل ایشان از دوستان خودشان، بیعت گرفتند.

از مکه‌ی مکرمه به مدینه‌ی منوره تشریف بردند و آنجا نیز مدتی اقامت گزیدند، آنجا نیز مشایخ، علماء و مردم خاص و عام، به کثرت مراجعه می‌کردند. از مدینه‌ی منوره مجدداً به مکه‌ی مکرمه برگشتند، رمضان مبارک دوم را نیز در مکه‌ی معظمه گذراندند، و پس از حج دوم یکم رمضان المبارک ۱۲۳۹ مطابق با ۳۰ آوریل ۱۸۲۴م به وطن‌شان رای بریلی، برگشتند.