گفتگویی آرام و مفید بین محمد و احمد

وضوء

احمد: همیشه می‌بینم که به هنگام وضو پاهایت را مسح می‌کنی و حال آن که می‌دانی که این کار مخالف با چیزی است که در آیه وضوء بیان شده است؟

محمد: قرائت صحیح آیه بیان می‌کند که در وضوء پاها باید مسح شوند.

احمد: باید در مورد این قضیه به تفصیل بحث کنیم، چون اگر وضوی ما درست باشد نمازها درست خواهد بود خداوند متعال می‌فرماید:

﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا قُمۡتُمۡ إِلَى ٱلصَّلَوٰةِ فَٱغۡسِلُواْ وُجُوهَكُمۡ وَأَيۡدِيَكُمۡ إِلَى ٱلۡمَرَافِقِ وَٱمۡسَحُواْ بِرُءُوسِكُمۡ وَأَرۡجُلَكُمۡ إِلَى ٱلۡكَعۡبَيۡنِۚ﴾[المائدة: ۶].

«ای مؤمنان هنگامی که برای نماز بپا خاستید صورت‌ها و دست‌های خود را همراه آرنج‌ها بشوئید و سرهای خود را مسح کنید و پاهای خود را همراه با قوزک‌های آن‌ها بشوئید».

کلمه ﴿أَرۡجُلَكُمۡ﴾به دو صورت خوانده شده است به کسر لام که در این صورت عطف بر مسح است و به فتح که عطف بر غسل است، و پیامبر جوقتی موزه به پا نداشت پاهایش را تا قوزک‌‌ها می‌شست و اصحاب خود را به این کار فرمان می‌داد، و وقتی موزه به پا داشت پاهایش را مسح می‌کرد چنان‌که در بخاری و مسلم از مغیره ‌بن شعبه روایت شده که او وقتی خواست موزه‌‌های پیامبر را بیرون بکشد فرمود: آن‌ها را بگذار من پاهایم را پاک در آن‌ها کرده‌ام و بر موزه‌ هایش مسح کرد.

محمد: احادیثی که در مورد شستن پاها آمده است طبق تصریح مراجع محترم ما ثابت نیستند صحیح نمی‌‌باشند.

احمد: تصحیح و تضعیف بدون بررسی حالت راویان و متن حدیث صورت نمی‌گیرد، و در مسند احمد از انسسروایت شده که مردی وضوء گرفت و به اندازه ناخنی پایش خشک مانده بود پیامبر به او دستور داد تا کامل و خوب وضو بگیرد.

و احادیثی که کیفیت وضو پیامبر جرا بیان می‌کنند متواتر و در کتاب‌های حدیث زیاد ذکر شده‌اند.

محمد: شاید این روایت‌ها ضعیف‌‌اند و برادران اهل سنت با شیعیان مخالفت کرده‌اند.

احمد: اگر به دلیل اینکه این روایات در کتاب‌های اهل سنت آمده‌‌اند شما آن‌ها را ضعیف می‌دانید، بدان که در کتاب‌های شیعه هم شستن پاها ثابت است در کتاب [الغارات ثقفي ۱/۲۴۴] و در [مستدرک الوسائل ۱/۴۴] آمده است که: علی در نامه‌ای به محمدبن ابی بکر و اهل مصر نوشت: «... سپس وضو، که اگر درست انجام شود نماز را کامل می‌کند، وقتی وضوء می‌گیری دست‌ هایت را تا مچ سه بار بشوی، و سه بار مضمضه کن و سه بار آب در بینی کن، و سه بار چهره‌ات را بشوی و سه بار دستهایت را تا آرنج‌‌ها بشوی، سپس سر خود را مسح کن و سپس پای راستت را سه بار بشوی و سپس پای چپت را سه بار بشوی، من پیامبر جرا دیده‌ام که این طور وضوء می‌گرفت، و آن حضرت جفرمود: وضوء نصف دین است».

و در کتاب [الإستبصار طوسي ۱/۶۵] از زیدبن علی روایت شده که علی÷فرمود: «نشستم که وضوء بگیرم، وقتی وضوء گرفتن را شروع کردم پیامبر خدا جآمد و به من گفت: آب در دهان خود کن و سپس در بینی‌ات آب بکن و سپس سه بار بشوی، و اگر دوبار بشویی هم کافی است، آنگاه دست‌ هایم را شستم و سرم را دوبار مسح کردم گفت یک بار کافی است و آنگاه پاهایم را شستم فرمود: ای علی انگشتان پایت را خلال کن و جایی را برای آتش جهنم خشک مگذار».

و این روایت در [تهذیب الأحکام ۱/۹۳] و [وسائل الشیعة حر عاملي ۱/۲۹۶] نیز ذکر شده است.

محمد: آنچه از علمای معتمد و ائمه به من رسیده این است که همه احادیثی که در مورد شستن پاها آمده‌اند باطل‌اند و قابل اعتنا نیستند.

احمد: کتاب‌هایی که بیشتر ذکر شدند کتاب‌هایی است که در اختلاف به آن مراجعه می‌شود، و کتاب‌های معاصر که اغلب مؤلفان آن بهرۀ اندکی از علم و دانش دارند مرجع و قابل اعتماد نیستند، و شستن پاها در صحیح‌ترین کتاب‌های شیعه که [فروع کافي ۳/۵۳] می‌باشد آمده است در این کتاب از ابی عبدالله÷روایت شده که گفت: «اگر فراموش کردی و دست خود را قبل از صورت شستی، صورت خود را دوباره بشوی و سپس بعد از آن دستت را بشوی، اگر دست چپ خود را قبل از دست راست شستی دوباره دست راست خود را بشوی و سپس دست چپ را بشوی و اگر فراموش کردی که سرت را مسح کنی و سپس پاهایت را بشوی»، و همچنین طوسی در [تهذیب الأحکام ۱/۹۹] این روایت را ذکر کرده است.

پس قضیه واضح است و برای فردی که دنبال حق است و از کسی پیروی نمی‌کند که همه چیز را انکار می‌نماید و به دنبال هوا و هوس خود است، در این مورد ابهامی نیست.