اخلاق اسلامی

مزیت راستگویی

خداوند متعال راستگویان را ستوده است، چراکه آنان همان پارسایان اهل بهشتند به پاداش راستگویی‌شان. خداوند می‌‌فرماید:

﴿أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ صَدَقُواْۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُتَّقُونَ﴾[البقرة: ۱٧٧]. یعنی:‌ «...آنانند کسانى که راست گفته‏اند و آنان همان پرهیزگارانند...». و در جایی دیگر: ﴿قَالَ ٱللَّهُ هَٰذَا يَوۡمُ يَنفَعُ ٱلصَّٰدِقِينَ صِدۡقُهُمۡۚ لَهُمۡ جَنَّٰتٞ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدٗاۖ رَّضِيَ ٱللَّهُ عَنۡهُمۡ وَرَضُواْ عَنۡهُۚ ذَٰلِكَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ ١١٩﴾[المائدة: ۱۱٩]. یعنی: «خدا فرمود این روزى است که راستگویان را راستى‏شان سود بخشد براى آنان باغ‌هایى است که از زیر [درختان] آن نهرها روان است همیشه در آن جاودانند خدا از آنان خشنود است و آنان [نیز] از او خشنودند این است رستگارى بزرگ».

راستی آرامش خیال و راه گریزی در دنیا و آخرت است. رسول الله جفرموده‌اند: «تحروا الصدق وإن رأيتم أن فيه الهَلَكَة، فإن فيه النجاة». [ابن أبی الدنیا] معنی حدیث: «راستی پیشه کنید حتی اگر در آن خطری را متوجه خود ببینید، چرا که در آن نجات و رهایی هست». و نیز: «إِنَّ الصِّدْقَ يَهْدِى إِلَى الْبِرِّ، وَإِنَّ الْبِرَّ يَهْدِى إِلَى الْجَنَّةِ، وَإِنَّ الرَّجُلَ لَيَصْدُقُ حَتَّى يَكُونَ صِدِّيقًا، وَإِنَّ الْكَذِبَ يَهْدِى إِلَى الْفُجُورِ، وَإِنَّ الْفُجُورَ يَهْدِى إِلَى النَّارِ، وَإِنَّ الرَّجُلَ لَيَكْذِبُ، حَتَّى يُكْتَبَ عِنْدَ اللَّهِ كَذَّابًا». [متفق علیه] یعنی: «همانا راستی انسان را بسوی نیکوکاری رهنمائی می‌‌کند، و نیکو کاری انسان را به بهشت رهنمون می‌‌گردد، و همانا شخص راست می‌‌گوید تا اینکه در نزد خداوند بسیار راستگو و صدیق نوشته می‌‌شود. دروغ انسان را به معاصی و گناهان سوق می‌‌دهد و گناهان انسان را بسوی دوزخ می‌‌کشاند. شخص همانا دروغ می‌‌گوید تا که در پیشگاه خداوند کذاب و بسیار دروغگو نوشته می‌‌شود».

برازنده و سزاوار هر مسلمانی است که به پیامبر جدر راستگویی‌اش تأسی جسته و راستگویی را جزو صفات همیشگی خویش قرار دهد. شاعر به زیبایی گفته است:

عليك بالصـدق ولــو أنـــه
أَحْـرقَكَ الصدق بنـار الوعـيـد
وابْغِ رضـا الـمـولي، فأَشْقَـي الوري
من أسخط الـمولي وأرضي العبيــد

یعنی:

راستگویی را برگزین و بگذار
آتش صدقت به سختی بگدازد
طالب خرسندی او باش، و بیچاره‌ترین کس
ناخرسندی او را و رضای دگران خواست

و شاعر می‌‌گوید:

وعـوِّد لسـانك قول الصدق تَحْظَ به
إن اللسـان لـمــا عـوَّدْتَ معــتـادُ

یعنی:

زبان را راستی آموز تا شاد گردی
که عادت یابد از گفتار‌هایت