اخلاق اسلامی

فضیلت بخشش و کرم:

اجر و ثواب بخشش و کرم بسیار است. خداوند متعال در جای جای قرآن کریم ما را به آن ترغیب نموده و می‌‌فرماید: ﴿مَّثَلُ ٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمۡوَٰلَهُمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنۢبَتَتۡ سَبۡعَ سَنَابِلَ فِي كُلِّ سُنۢبُلَةٖ مِّاْئَةُ حَبَّةٖۗ وَٱللَّهُ يُضَٰعِفُ لِمَن يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ وَٰسِعٌ عَلِيمٌ ٢٦١﴾[البقرة: ۲۶۱]. یعنی: «مَثَل (صدقات‏) کسانى که اموال خود را در راه خدا انفاق مى‏کنند همانند دانه‏اى است که هفت خوشه برویاند که در هر خوشه‏اى صد دانه باشد، و خداوند براى هر کس که بخواهد (آن را) چند برابر مى‏کند، و خداوند گشایشگر داناست‏».

در جایی دیگر می‌‌فرماید:

﴿وَمَا تُنفِقُواْ مِنۡ خَيۡرٖ يُوَفَّ إِلَيۡكُمۡ وَأَنتُمۡ لَا تُظۡلَمُونَ﴾[البقرة: ۲٧۲]. یعنی: «...و هر مالى را که انفاق کنید (پاداش آن‏) به طور کامل به شما داده خواهد شد و ستمى بر شما نخواهد رفت‏».

همچنین خداوند متعال می‌‌فرماید: ﴿ٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمۡوَٰلَهُم بِٱلَّيۡلِ وَٱلنَّهَارِ سِرّٗا وَعَلَانِيَةٗ فَلَهُمۡ أَجۡرُهُمۡ عِندَ رَبِّهِمۡ وَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ ٢٧٤﴾[البقرة: ۲٧۴]. یعنی: «کسانى که اموال خود را شب و روز، و نهان و آشکارا، انفاق مى‏کنند، پاداش آنان نزد پروردگارشان براى آنان خواهد بود، و نه بیمى بر آنان است و نه اندوهگین مى‏شوند».

بخشش فرد را به بهشت نزدیک و از آتش جهنم دور می‌‌سازد. پیامبر جفرمود: «السَّخِىُّ قَرِيبٌ مِنَ اللَّهِ قَرِيبٌ مِنَ الْجَنَّةِ قَرِيبٌ مِنَ النَّاسِ بَعِيدٌ مِنَ النَّارِ وَالْبَخِيلُ بَعِيدٌ مِنَ اللَّهِ بَعِيدٌ مِنَ الْجَنَّةِ بَعِيدٌ مِنَ النَّاسِ قَرِيبٌ مِنَ النَّارِ». [ترمذی] یعنی: «انسان باسخاوت به خدا نزدیک است، به بهشت نزدیک است و به مردم نزدیک است و از آتش بدور است. و بخیل از خدا دور است. از بهشت دور است. از مردم دور است و به آتش نزدیک است».

بخشش و کرم باعث برکت و افزونی مال است. پیامبر جفرمود: «مَا مِنْ يَوْمٍ يُصْبِحُ الْعِبَادُ فِيهِ إِلاَّ مَلَكَانِ يَنْزِلاَنِ فَيَقُولُ أَحَدُهُمَا اللَّهُمَّ أَعْطِ مُنْفِقًا خَلَفًا، وَيَقُولُ الآخَرُ اللَّهُمَّ أَعْطِ مُمْسِكًا تَلَفًا». [بخاری] یعنی: «هر روزی که بندگان خدا صبح می‌‌کنند، دو فرشته فرو آیند، یکی از آن‌ها می‌‌گوید: خدایا برای مصرف کننده عوض ده، و دیگری می‌‌گوید: خدایا مال ممسک و بخیل را تلف کن».

خداوند متعال در حدیث قدسی می‌‌فرماید: «أَنْفِقْ يَا ابْنَ آدَمَ أُنْفِقْ عَلَيْكَ». [متفق علیه]. یعنی: «ای فرزند آدم، ببخش (عطا کن) تا بر تو ببخشم (به تو عطا نمایم)».

بخشش باعث عزت و سربلندی در دنیا و ترقی در قیامت می‌‌شود.

بخشندگی انسان را محبوب خانواده و همسایه و نزدیکان و همه‌ی مردم می‌‌سازد. بخاطر تمام این فضیلت‌ها انسان مسلمان دوست دارد کریم و بخشنده باشد.

پیامبر جفرمود: «لاَ حَسَدَ إِلاَّ فِى اثْنَتَيْنِ رَجُلٌ آتَاهُ اللَّهُ مَالاً فَسَلَّطَهُ عَلَى هَلَكَتِهِ فِى الْحَقِّ، وَرَجُلٌ آتَاهُ اللَّهُ حِكْمَةً فَهْوَ يَقْضِى بِهَا وَيُعَلِّمُهَا». [بخاری] یعنی: «غبطه خوردن جز در دو چیز جواز ندارد، یکی مردیکه خداوند به او مالی داده و او را در مصرف نمودن آن در راه حق قدرت داده‌است، و مردیکه خداوند به او علمی داده و او بدان حکم نموده و آن را تعلیم می‌‌دهد».

بهتر است تا مسلمان خود را بر راه و روش بخشندگی بپروراند، و سعی کند خود را از خردسالی به آن عادت دهد، و بداند که آنچه دارد ازآن خدا است و خداوند مالک او است، و این را هم نیک بداند که پاداش خداوند بسیار عظیم است. به خدا اطمینان داشته باشد. فقیر را به هنگام بخشیدن شرمسار نگرداند. و در بخشش کرم به پیامبرجو اصحابش تاسی بجوید. بر او لازم است تا در همه‌ی اوقات سال بر بخشش و کرم بیافزاید، به خصوص در ماه رمضان، و در عیدها و مناسبت‌هایی که نیاز به بخشش و انفاق هست.