شیعه و شیعه گری

شیعه در ایام حسن بن علی عسکری

وقتی که ابوالحسن بن علی هادی، وفات یافت، شیعه به فرقه‌هایی متعددی تقسیم شدند. فرقه‏ای قائل به امامت پسرش محمد بودند ـ و او در زندگی پدرش در سرّ من رأی وفات نموده بود ـ و گمان کردند که او زنده است و نمرده است، و استدلال می‏کردند به این‏که پدرش به امامت او اشاره کرده و امامت او را برای مردم بعد از خود اعلام نموده است و امام جایز نیست دروغ بگوید، و جایز هم نیست که بداء کند پس او اگر چه وفاتش دیده شده است اما در حقیقت زنده است، و فقط برای او بیمناک بوده و او را مخفی نموده است، و او مهدی قائم است. و آنچه را در باره‏ی اصحاب اسماعیل بن جعفر گفته بودند درباره‏ی او نیز میگفتند [۴۶۹].

باید گفت، این محمد که کنیه‌اش ابوجعفر است وصی و جانشین پدرش بود، و برحسب گفته‏های شیعه، وی قبل از این که امامت به او برسد درگذشت. پس شیعه درباره‏ی مرگ او و امامت پدرش به شک افتادند، پدرش ابوعلی هادی، مکنی به ابو الحسن گفت:

در مورد ابی محمد، برای خدا چیزهایی آشکار شد که با آنها، شناخته نشده بود، همانگونه که در مورد موسی بعد از درگذشت اسماعیل پدرش، آشکار شد و او همانگونه است که دلت به تو میگفت، اگر چه اهل باطل نپسندند، و ابو محمد پسرم، بعد از من جانشین است، و علم مورد نیاز امامت نزد او وجود دارد [۴۷۰].

و فرقهای دیگر، جعفر بن علی - ملقب به جعفر کذّاب، نزد شیعه - را امام میدانستند و گفتند: بعد از در گذشت محمد، پدرش به امامت او سفارش نموده است و امامتش را واجب کرده و أمر او را آشکار کرد، و امامت برادرش محمد را انکارکردند و گفتند: پدرش جهت اتفاق بر امامت او و برای دفاع از ایشان چنین گفته و در حقیقت جعفر بن علی امام است [۴۷۱].

و فرقهای هم بعد از ابی جعفر÷پسرش ابوالحسن علی بن محمد÷را امام خود میدانستند؛ چون جامع خصال و دارای فضل کامل بود و این که جز او کسی وارث مقام پدرش نبود و با نص و اشارهی پدرش، جانشینی او ثابت شده بود [۴۷۲]. و در روز جمعه، سال دویست و شصت درگذشت، و ماه ربیع الاول سال ۲۳۲ هـ در مدینه به دنیا آمده بود و در منزل خود همان منزلی که پدرش در آن دفن شده بود، در سرّ من رأی به خاک سپرده شد. مادرش کنیزی بود به نام حدیثه [۴۷۳]و در آن روز که درگذشت، عمرش بیست و هشت سال بود.

و نوبختی میگوید: گفته میشود مادرش اصفان و به گفتهای، سلیل نام داشت. و ابوعیسی بن متوکل بر او نماز خواند.

دوران امامت او چند ماه در زمان ملک معتز، و یازده ماه و بیست و هشت روز، در زمان ملک مهتدی، و بیست سال و یازده روز، در زمان ملک احمد معتمد علی الله بن جعفر متوکل سپری شد.

در ایام او، بسیاری از علویان، ادعای امامت کردند، از جمله: علی بن زید بن حسین علوی [۴۷۴].

و بسیاری از کسانی را که اصفهانی و مسعودی ذکر کردهاند، از میان اهل سنت نیز تمام مورخین از آنها یاد کرده‌اند.

[۴۶۹] فرق الشیعة، (ص:۱۱۶، ۱۱۷). [۴۷۰] الأصول من الکافی، کتاب الحجة، باب الإشارة والنص على أبی محمد، (ج۱ ص: ۳۲۷). [۴۷۱] نوبختی (ص: ۱۱۷). [۴۷۲] الإرشاد، مفید، (ص: ۳۲۷). [۴۷۳] منبع سابق، (ص: ۳۳۵). [۴۷۴] مقاتل الطالبیین، (ص: ۶۷۵). و مروج الذهب، (ج۳ ص:۹۴).