اختلاف درجات گناهِ بدعت‌گذار از جهت حقیقی بودن یا اضافی بودن بدعت:
بدعت حقیقی گناه و جرم بیشتری دارد، چون بدعت حقیقی است که نهی مستقیماً و بدون واسطه متوجه آن می‌شود و به طور محض مخالف سنت و خارج شدن از سنت می‌باشد، مثل قائل شدن به حسن و قبح عقلی، انکار خبر واحد، انکار اجماع، انکار تحریم شراب، قائل شدن به امام معصوم... و مانند آنها.
وقتی می‌گویند، بدعت اضافی، بدین معناست که این عمل از جهتی مشروع و از جهتی رأی شخصی است، چون در بعضی از حالاتش رأی و نظر شخصی از جانب بدعت گذار در آن دخالت دارد. پس بدعت اضافی از تمامی جهات، با ادله و قواعد شرعی منافات و ضدیت ندارد.
البته هر چند بدعت اضافی هم به بدعت حقیقی ملحق می‌شود ولی فرق میان این دو روشن است که به امید خدا بعداً دربارهی آن بحث می‌شود. و به تناسب این اختلاف، گناه و جرم آنها نیز متفاوت است.
مثال بدعت اضافی: گذاشتن مصحف‌های قرآن در مساجد جهت خواندن‌شان در مساجد.
امام مالک گوید: «نخستین کسی که قرآن را در مسجد گذاشت، حجّاج بن یوسف بود». منظورش این است که حجاج بن یوسف نخستین کسی بود که ترتیب خواندن قرآن پس از نماز صبح در مسجد را داد.
ابن راشد گوید: «گذاشتن قرآن در مساجد جهت خواندن مثل کاری است که در مناطق ما تا به امروز انجام داده می‌شود».
این کار یعنی گذاشتن قرآن در مسجد، بدعت است، چون قرائت قرآن در مسجد به طور کلی مشروع است اما اختصاص دادن مسجد به قرائت قرآن به آن صورت، بدعت است.
مثال: در زمان ما مصحف‌های قرآن در روز جمعه در مساجد جهت قرائت گذاشته می‌شود و صرفاً به قصد قرائت قرآن در مساجد، این کار را می‌کنند.