ترویج سنت به وسیلهی عمل
در این که حضرت ((ابوبکر)) و حضرت ((عمر)) (ب) بودند که با شیوههای حمایتی که برای صیانت ((سنت)) پدید آوردند، موجب رشد و تعادل سیر ((سنت)) شدند، سخنی نیست. اما این مطلب که حضرت ((عثمان)) سدر احیاء و ترویج سنن از راه عمل کردن، از آنان موفقتر بود، واقعیتی ص یر قابل انکار است.
از میان سنن، اعمال و مناسکی وجود دارد که بر خلاف ((سنت))های دیگر، وقوعی نادر دارند و بعضی از آنها سالی یک بار اجراء میگردند و حتی ((سنت))هایی وجود دارند که برای برخی مردم، ظهورشان طی سالیان متمادی و بلکه در تمام عمر، از یک بار بیشتر تجاوز نمیکند. مناسک حج از طیف همین نوع ((سنت))ها میباشند. حضرت ((عثمان)) سدر این سنن دانشی وسیع داشت و به گفته ((ابن سیرین))، از میان صحابه شدربارهی مناسک از همه بیشتر میدانست [٧۰].
با سپری شدن دوران وحی، بسیاری از این سنن نادر الوقوع به سبب دوری از زندگی روزمرهی مردم، در معرض فراموشی قرار گرفتند اما ((عثمان)) سبا عمل خویش در فرصتهای مناسب، به آنها زندگی بخشید و آنچه را که پیامبر جدر موارد مربوطه، کرده و یا فرموده بود، به صحابه شیادآوری میکرد.
((شاه ولی الله)) مینگارد: ((و بسیاری از سنن به سبب عمل او در میان مسلمین رواج یافت)) [٧۱]. و آنگاه موارد متعددی از سنتهای مروجه توسط عمل ((عثمان)) را بر میشمارد [٧۲].
بی شک، ((عثمان)) سبا بکار بردن این شیوه، رونقی تازه به ((سنت)) بخشید و ما در اکتشاف حکم حقیقی بسیاری از مسایل که صحابه در آنها اختلاف داشته و یا از آن خبر نداشتند، ممنون دانش و عمل ((عثمان)) سهستیم.
[٧۰] ((اعلام الموقعین))، ج: ۱، ص: ۱۸. [٧۱] ((ازالة الخلفاء))، ج:۲، ص: ۲۳۱. [٧۲] ن، ک: ((ازالة الخلفاء))، ج: ۲، صفحات ۲۲٩ الی ۲۳۱.