اجتهاد، نص، واقع، مصلحت

کالوینیزم: Calvinism

منتسب به جان کالوین است و او حکیم فرانسوی پروتستانی از رجال اصلاح طلب بود که در سال ۱۵۵۳ میلادی از مذهب کاتولیک، روی گردانید و از رهبرانِ ضعیف پروتستان گردید. از جمله أفکار او، عدم اعتراف به سلطان پاپ و پذیرش تفکُّر تصدیق به ایمان و تنظیم عقیدة قضاء حتمی است. کالوین معتقد بود که کتاب مقدَّس، تنها منبع شریعت الهی و نوامیس اوست و بر هر انسانی فَرض است که این شریعت را تبیین کند و مُراقب نظم عالم باشد. وی در راستای مُحقَّق شدن این أُصول از طریق برقراری حکومتی مبتنی بر شریعت الهی در ژنو، اهتمام ورزید. در أثر تعالیم او یکی از مذاهب مهمّ مسیحی، که همان مذهب کالوینی است (کالوینیزم)، بطور گُسترده انتشار پیدا کرد و نظام مورد قبول در کلیساهای معروف پروتستان گردید و این ناشی از تمایز میان کلیساهای پروتستانی و کلیساهای تابع عقاید لوتری است.