اجتهاد، نص، واقع، مصلحت

روشنفکری: Enlightenment

حرکتی اجتماعی و سیاسی است که در قرن هجدم در کشور آلمان، آغاز شُد و درصدد اصلاح نارسائیهای جامعة زمان خود به منظور تغییر سلوک و سیاست و أُسلوب زندگانی آن، از طریق انتشار أُصول خیر و عدالت و معرفت بوده است. این جریان، مُبتنی بر این است که آگاهی و هوشیاری، نقش اساسی در رشد جامعه و اظهار رذایل اجتماعی حاصل از جهل و عدم ادراک أفراد، دارد. از این رو، پیروان مذهب آگاهی، تعالیم خود را متوجّه تمامی طبقات جامعه می‌دانند. از پیروان این مذهب، لیسنگ و چیلر و گوته و فولتیر و روسو و مونتسکیو را می‌توان نام بُرد.