اجتهاد، نص، واقع، مصلحت

غَزالی أبوحامد محمّد:

فقیه و مُتکلّم و فیلسوف و صوفی و اصلاح طلب دینی و اجتماعی و صاحبِ رساله‌ای است که در حیات اسلامی، تأثیرگُذار بوده است. وی در سال ۱۰۵۹ میلادی در شهر طوس از حوالی خُراسان متولّد شُد. دانش فقه و کلام و فلسفه و علوم باطنی را نزد امام الحرمین، «جوینی» فراگرفت.

وی در این عُلوم، چیزی که نیاز عقلش به یقین را اشباع کُند و رغبت و تمایُل قلبش به سعادت و نیکبختی را إرضاء کُند، نیافت. از این رو به دنبال علوم تصوُّف رفت و به تدریس در مدرسة نظامیّه، مشغول شُد. به سرزمینهای بسیاری، مُهاجرت نمود که از جُملة آن‌ها، دمشق و بیت المقدس و قاهره و مکّه و مدینه بود.

از عبادت و ذکر خُداوند، خود را جُدا نمود و در نهایت به این نتیجه رسید که طریق تصوُّف بواسطة علم و عملی که در آن است، می‌تواند به شناخت یقینی و سعادت حقیقی، مُنتهی شود.

وی، علوم دین را إحیاء نمود، إحیائی که بر پایة کتاب و سُنَّت، استوار بود و از تعالیم اسلام با شیفتگی و ایمان، به دفاع برخاست و در نتیجه به حُجَّهُ الإِسلام، مُلقَّب گردید. او دارای تصنیفاتی چند است که از جُملة آن‌ها در علم کلام، «إلجامُ العَوام عَن عِلمِ الکلام، در فلسفه، «مقاصد الفلاسفه»، «تهافت الفلاسفه»، «فضائح الباطنیه»، «إحیاء علوم الدّین»، «المستصفی» و «المُنقذ مِنَ الضَّلالِ» است.