فاطمهی نوجوان در شعب ابیطالب
به خاطر بالا گرفتن شدّت شکنجه و آزارها از سوی مشرکان قریش بر پیامبر ج و یارانش، رسولالله ج به آنان اجازهی دادند تا به سرزمین «حبشه» هجرت کنند. خانوادهی پیامبر ج همان کانون گرم صفا و صمیمیت و عشق و محبّت، از هم گسیخته میشد، «زینب»لرفته بود، رقیهل نیز با حضرت عثمان س به حبشه هجرت کرد، پیامبر ج و همسرش با دو دخترشان (ام کلثوم و فاطمهل) به همراه جمعی از صحابه که نتوانسته بودند هجرت کنند، در مکه ماندند.
شکنجهها طاقتفرسا بود، هر چند هرگز توان زدودن ایمان و استقامت را نداشت. در سال هفتم بعثت [۱۱]، مشرکان پیمان محاصرهی اقتصادی را امضا کردند و پیامبر ج و یارانش به همراه «بنیهاشم» مجبور شدند به درّهای به نام «شعب ابیطالب» پناهنده شوند.
در شعب، اطاقها و سایبانهای مناسب زیست وجود نداشت، در روزهای گرم تابستان آفتاب بر سرشان آتش میبارید، و در شبهای سرد زمستان از سرما بر خود میلرزیدند و حتی لباس و تنپوش مناسبی در اختیار نداشتند.
تهیه آذوقه مشقت فراوان داشت، از این رو گاه یک دانه خرما را چند تن بر دهان میگذاردند و اندکی میمکیدند تا مختصر رمقی بگیرند!
فریاد کودکان از شدّت گرسنگی بلند بود، خدیجهلمیکوشید تا با نثار ثروت خویش و تهیه آذوقه با قیمت گزاف، از بازار سیاه، گرسنگی مسلمانان ساکن شعب را چاره کند، از این رو گاه بستههای آذوقه برایش توسط یکی از تجار مکه به نام «حکیم بن حزام» پنهانی به شعب میرسید.
سهیلی میگوید:
«هرگاه یکی از صحابه با شترش به مکه میآمد تا برای خانوادهاش غذایی تهیه کند، ابولهب بلند میشد و میگفت: ای بازاریان! اجناستان را بر یاران محمد گران کنید تا توان خریدن را نداشته باشند، شماها ثروت مرا و وفادار بودنم را نسبت به تعهداتم میدانید، نمیگذارم هیچ کدام از شما ضرر کنید، خسارتتان را میپردازم! و بدین شکل قدرت خرید را از یاران رسول الله ج میگرفت و آنان را بیشتر در سختی و مشکلات قرار میداد».
به همین جهت میتوان گفت: عمدهی دارایی و ثروت خدیجهل در دوران محاصره اقتصادی و برای خرید آذوقه به بهای بازار سیاه، به مصرف رسید.
زهرای عزیز، سه سال از بهترین سالهای کودکیاش را در چنین شرایط سخت و جانکاهی گذراند (سالهای ۱۲ الی ۱۵ سالگی).
او در سنگلاخهای درّه ابیطالب، شکیبایی و مقاومت را فرا گرفت، فریاد اطفال گرسنهی شعب را میشنید و خود نیز بسان دیگر کودکان طعم تلخ گرسنگی را میچشید [۱۲].
[۱۱] یعنی در ۱۲ سالگی فاطمهلاگر تولدش را ۵ سال پیش از بعثت در نظر بگیریم. [۱۲] زندگانی فاطمه زهرا، نصیرپور: ص ۳۴-۳۳.