کتاب‌های آسمانی و صحیفه‌ها:
دو فرشته بر دو دوش هر انسانی نشسته و همۀ اعمال او را که در زندگی انجام داده ثبت می‌کنند و پیش آن محفوظ می‌باشد و احدی غیر از خدا و دو فرشته محتویات آن را نمی‌داند و هرگاه خیری یا شری انجام دهد در آن می‌نویسند. و چنانچه انسانی از کردار بد خود پشیمان شده و توبۀ نصوح نماید خدا آن گناهش را محو می‌فرماید و اگر نه در گردنش ثبت می‌گردد و چون روز حساب بیاید تمام آن اعمالش منتشر و پخش خواهد شد. مانند نتائج امتحانات که در آخرین روزها روشن و تکلیف هر شاگردی معین و معلوم می‌شود. در آن روز اگر کسی بدکار بوده باشد، نتیجۀ اعمالش روشن و همچنین اگر کسی نیک عمل بوده باشد بازهم نتیجۀ اعمالش معلوم خواهد شد مانند شاگردان مدرسه که در روز آخر امتحانات اگر شاگردی ممتاز باشد کارنامۀ قبولی و اگر عقب‌افتاده باشد کارنامۀ مردودی او به دستش می‌سپارند. و تکلیف وی خودش و تمام شاگردان و همصنفانش خواهند دانست. ولی باید دانست که بین مردودشدن در امتحانات دنیا و مردودشدن در آخرت فرق بسیاری است. چون شاگردی که در امتحانات مدرسه‌اش مردود شود تنها یک سال به عقب می‌افتد و در همان درجه می‌ماند، ولی مردود گردیدن در آخرت باعث خسران همۀ عمر و از دست‌دادن سعادتمندی دو جهان و سبب جاویدماندن در عذاب دوزخ است. در آن روز صحف و نامه‌های تمام بندگان خدا توزیع می‌گردد و هر بنده‌ای نامۀ اعمال خود را تحویل می‌گیرد. و برای او گفته می‌شود:
﴿ٱقۡرَأۡ كِتَٰبَكَ كَفَىٰ بِنَفۡسِكَ ٱلۡيَوۡمَ عَلَيۡكَ حَسِيبٗا ١٤﴾[الإسراء: ۱۴].
«بخوان نامه اعمال خود را کفایت است از خودت که امروز بر خودت گواهی بدهی».
و هر کسی که اعمالش خوب و از اهل بهشت باشد، ملائکۀ خدا نامۀ او را به دست راستش تحویلش می‌دهد و به آسانی او را محاسبه می‌کنند. و او چون نامۀ خیر خود را می‌بیند خوشحال شده و اظهار شادی و مسرت می‌نماید و می‌گوید:
﴿هَآؤُمُ ٱقۡرَءُواْ كِتَٰبِيَهۡ ١٩ إِنِّي ظَنَنتُ أَنِّي مُلَٰقٍ حِسَابِيَهۡ ٢٠﴾[الحاقة: ۱۹-۲۰].
«بایید کارنامۀ مرا بخوانید من در دنیا می‌پنداشتم که محاسبه می‌شوم».
و هر کسی که اعمالش بد و از اهل دوزخ باشد ملائکه خدا نامۀ او را به دست چپش تحویلش می‌دهد و به سختی او را محاسبه می‌کنند، و او چون نامۀ شر خود را می‌بیند اظهار ندامت و ناراحتی و بدبختی می‌نماید و می‌گوید:
﴿يَٰلَيۡتَنِي لَمۡ أُوتَ كِتَٰبِيَهۡ ٢٥ وَلَمۡ أَدۡرِ مَا حِسَابِيَهۡ ٢٦ يَٰلَيۡتَهَا كَانَتِ ٱلۡقَاضِيَةَ ٢٧ مَآ أَغۡنَىٰ عَنِّي مَالِيَهۡۜ ٢٨ هَلَكَ عَنِّي سُلۡطَٰنِيَهۡ ٢٩﴾[الحاقة: ۲۵-۲۹].
«کاش که داده نمی‌شد نامه‌ام را و نمی‌دانستم حسابم را، کاش که آن مردن و آن دنیا پایان من می‌بود، به دردم نخورد مال مرا نابود شد از من قدرت و تواناییم را».
و گنهکاران نیز نامه‌های اعمال خود را می‌خوانند و تمام خیر و شری که در دنیا کرده‌اند، در آن نوشته می‌بینند، به گشت آمده می‌گویند:
﴿يَٰوَيۡلَتَنَا مَالِ هَٰذَا ٱلۡكِتَٰبِ لَا يُغَادِرُ صَغِيرَةٗ وَلَا كَبِيرَةً إِلَّآ أَحۡصَىٰهَاۚ وَوَجَدُواْ مَا عَمِلُواْ حَاضِرٗاۗ﴾[الکهف: ۴۹].
«وای بر ما چطور است این کتاب را نمی‌گذارد از اعمال ما کوچکی و نه بزرگی مگر این که آن را حساب و ثبت کرده؟».
و می‌یابند آنچه نموده‌اند حاضر شده، و یقین حاصل می‌کنند که ﴿وَلَا يَظۡلِمُ رَبُّكَ أَحَدٗا ٤٩﴾خدایت به احدی ظلم و ستم نمی‌فرماید، آنگاه گنهکاران و کافران از کردار خود در دنیا پشیمان می‌گردند و از این که تابع وساوس شیاطین و پیر و دلخواه و هوای نفسانی خود شده‌اند ابراز پشیمانی می‌نمایند. و در آن موقع صدا زده می‌شوند:
﴿يُنَادَوۡنَ لَمَقۡتُ ٱللَّهِ أَكۡبَرُ مِن مَّقۡتِكُمۡ أَنفُسَكُمۡ إِذۡ تُدۡعَوۡنَ إِلَى ٱلۡإِيمَٰنِ فَتَكۡفُرُونَ ١٠﴾[غافر: ۱۰].
«کسانی را که کافر شدند روز قیامت صدا می‌زنند که عداوت و خشم خداوند نسبت به شما از عداوت و خشم خودتان نسبت به خودتان بیشتر است، چرا که بسوی ایمان دعوت می‌شدید، ولی انکار می‌کردید!»