حقیقت دین و افسانه خرافات

یک فتوای رسمی

برخی جماعت‌های اسلامی در هند سؤالی را متوجه جناب استاد شیخ «احمد حسن باقوری» وزیر اوقاف ساخته بودند به این عبارت: «آیا تزیین قبور و برپا ساختن گنبد و ضریح بر آنها شرعاً جائز است؟ و آیا ایجاد تسهیلاتی در کنار آنها مانند ساختن راه، بنای مسجد و محل استراحت شرعاً جائز است؟ و حکم نهادن برخی گلدان‌ها بر قبرستان‌ها یا روشن کردنشان در شب‌های مناسبت‌های دینی چیست؟».

استاد باقوری پاسخش را در ارتباط تزیین قبرستان ‌و ساختن ضریح بر آن به این شکل آغاز کرد: این عمل نوعی از بت‌پرستی و شخصیت‌پرستی است و اسلام از آن نهی کرده و پیامبرصناروایش خوانده و بر ترک آن تأکید ورزیده است.

از حضرت جابرسروایت شده است که گفت: «نَهَى رَسُولُ اللَّهِ صأَنْ يُجَصَّصَ الْقَبْرُ وَأَنْ يُقْعَدَ عَلَيْهِ وَأَنْ يُبْنَى عَلَيْهِ».

«پیامبرصجلوگیری فرمود از اینکه قبر گچ کرده شود و یا بر آن بنشینند و یا بر روی آن بنائی بسازند».

و حضرت علیسبرای یکی از یارانش به شکل سفارش گفت: «أَلاَّ أَبْعَثُكَ عَلَى مَا بَعَثَنِى عَلَيْهِ رَسُولُ اللَّهِ صأَنْ لاَ تَدَعَ تِمْثَالاً إِلاَّ طَمَسْتَهُ وَلاَ قَبْرًا إِلاَّ سَوَّيْتَهُ».

«آیا تو را نفرستم به مأموریتی که پیامبرصمرا بر آن فرستاده بود، این مأموریت این است که مجسمه‌ای را نگذاری مگر اینکه خردش کنی و قبری را نگذاری مگر این که با زمین برابرش سازی».

اگر امروز مسلمانان تزیین قبرستان‌ها را وسیله‌ی فخرفروشی و تظاهر گردانیده‌اند و برخی تا بدان‌ جان پیش رفته‌اند که بر قبرستان‌ها ضریح بنا می‌کنند تا نشان دهند که مرده از اولیاء الله است یا اینکه از تبار فلانی یا فلان کس است و این رابطه را جنبه‌ی دینی می‌بخشند، این عمل حرام در حرام است.

درباره‌ی ایجاد تسهیلاتی مانند ساختن راه، مسجد و استراحتگاه باید گفت که اسلام مزاحمت و تنگنا ایجاد کردن برای قبر را نمی‌پسندد، آن هم اگر قرار باشد در زمینی بنا شود که در ملکیت خاص بناکننده قرار دارد. ولی اگر قرار باشد در زمین عمومی مخصوص دفن چنین بناهایی صورت گیرد که بدون شک استفاده از آن برای غیر قبرستان حرام است. اما در زمین‌های مجاور یا نزدیک به قبرستان بنای آنچه گفته شد مانعی ندارد.

اما نهادن گلدان‌ها و ریاحین در نزدیک قبرستان یا گرداگرد آن بدون مانع است، ولی درختان حکم همان موارد تسهیلاتی را دارد، یعنی در زمین خصوصی مکروه است و در زمین عمومی حرام است، چرا که باعث مزاحمت برای قبرستان می‌شود، و تنگنا ایجاد کردن برای مردگان روا نیست، تا زندگان راحت و برخوردار از آرامش خاطر باشند.

تنها می‌ماند موضوع روشن کردن و چراغانی کردن قبرستان‌ها به قصد نشان دادن اهمیت آنها و منزلت صاحبانشان، که این عمل هیچ اصلی در دین ندارد، زیرا آنچه باعث روشنی قبر میت می‌گردد عمل و اندوخته‌های ارزنده‌ی اوست، نه قندیل‌ها و شمع‌ها یا چلچراغی‌ که ورثه‌ی ثروتمند مرده برافروزند.