حقیقت دین و افسانه خرافات

مواعظ دینی

موعظه‌ی کوتاه و موجز از سنت‌های اسلام است، و رسول خداصکمتر سخنرانی طولانی و نصایح دراز داشته است. طولانی‌ترین سخنرانیهایش در جمعه‌ها و دیگر مناسبت‌ها و سخنانی که با افراد و جماعت‌ها داشته و امروزه محفوظ است، بیش از چند دقیقه وقت نمی‌گیرد. و جز سخنرانی‌ها، باقیمانده سخنان حکیمانه و موجزی است که با انگشتان دست قابل شمردن است.

به درازا کشاندن سخنرانی‌ها به گونه‌ای که امروزه ائمه واعظان بدان عادت کرده‌اند با رهنمودهای اسلام ناسازگار است، که برای مردم یک ساعت یا دو ساعت و گاهی تا سه ساعت به ایراد سخن بپردازند!! در حالی که سه ساعت مدتی است که یک نفر می‌تواند در خلال آن یک ربع قرآن را که در طول بیست و سه سال نازل شده است، تلاوت کند.

من به تعدادی از این زیاده‌گویان گوش داده‌ام، و ملاحظه کردم که بیشتر کلام ایشان را لغو، معانی دیرفهم، تکرار، غلو و نداشتن موضوعی معین تشکیل می‌دهد. متأسفانه مردم عوام مانند اشخاص معتاد شده‌اند، و سخن فراوان از بس که زیاد شنیده‌اند، دیگر در آنان بی‌تأثیر شده است، و این نتیجه‌ی حتمی هرج و مرج سخنرانی‌هاست که میدان موعظه و ارشادمان را پر ساخته است.

خطیبان آگاه و تیزفهم در مساجد ما اندکند.

در بحرانی که میان دعوتگران و رهبران دینی مشاهده می‌کنیم، الازهر بیشترین تقصیر را برعهده دارد.

در دانشکده‌ی اصول الدین بخش مخصوص دعوت و ارشاد تأسیس شد که پس از مدتی از بین رفت.

اداره‌ای برای واعظان تأسیس شد که تا هنوز ـ از روزی که تأسیس شده است ـ در حاشیه‌ی فعالیت‌های ازهری قرار دارد. و کارکنان آن هم به چشم افراد اضافی دیده می‌شوند!!

بدیهی است که در این صورت «تبلیغات اسلامی» فاقد برنامه، تأثیرپذیر از احساسات آنی، متکی بر اوقاف فراغت بسیاری از سخنرانان رضاکار، و نیز متکی به روح مرده‌ی بسیاری از بیکاره‌های حرفه‌ای، باشد.

آینده‌ی چنین تبلیغاتی پریشان‌کننده است، و تا وقتی که رهبری ازهر به دست کسانی است که در طول سال‌های گذشته دیده‌ایم، آینده‌ی اسلام نیز بهتر از آن نیست، رهبران کنونی ازهر برای هر کاری شایستگی دارند جز خدمت به اسلام و به عهده گرفتن قضایای مهم آن.

شگفت‌آور این است که در میان دانشمندان ازهر فراوانند مردانی که دیدگاه‌های بلند و توانایی‌های گسترده‌ای دارند، ولی آنان همیشه در آخر صف قرار دارند، و بخت بد موجب گردیده است که آنان کنار زده شوند کارهای ازهر و همراه با آن کارهای مسلمانان را کسانی بر عهده بگیرند که از همه‌ی ویژگی‌های ممتاز بی‌بهره‌اند.