۲۹) فضل و بزرگیِ حسنِ خلق:
* پیامبر صفرمود:
«إنَّ منْ خیارکمْ أحاسنکمْ أخلاقاً». (به روایت از مسلم).
«بی‌گمان، خوش‌خُلق‌ترین‌هایتان از بهترین‌هایتان می‌باشند».
* از ابوهریره س روایت شده است که گفت: «از رسول خدا صدر مورد چیزی که بیشتر، مردم را واردِ بهشت می‌کند سؤال شد. ایشان فرمودند:
«تقوی اللهِ وحسنُ الخلقِ».
«پرهیزگاری خداوند و حسن خلق».
و نیز در مورد چیزی که بیشتر، مردم را واردِ دوزخ می‌گرداند، از او سؤال شد و ایشان فرمودند:
«اَلْفمُ والفرجُ».(ترمذی آن را روایت کرده و آلبانی آن را حسن دانسته است).
«دهان و عورت (انسان)».
* پیامبر صفرمود:
«مَا شَىْءٌ أَثْقَلُ فِى مِيزَانِ الْمُؤْمِنِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مِنْ خُلُقٍ حَسَنٍ وَإِنَّ اللَّهَ لَيَبْغَضُ الْفَاحِشَ الْبَذِىءَ».
«هیچ چیزی در ترازویِ فردِ مؤمن در روزِ قیامت سنگین‌تر از خلق نیک نیست و خداوند از هر عملِ مضر و ناپسند و نو و بدیعی (در دین) بدش می‌آید (و آن را ناپسند می‌دارد)».
* پیامبر صفرمود:
«إنَّ المؤمنَ یدرك بحسنِ خلقهِ درجةَ الصائمِ القائمِ».(ابو داود آن را روایت کرده و آلبانی صحیح دانسته است).
«بی‌گمان، مؤمن به وسیله‌یِ خوش‌خویی‌اش به درجه و مقامِ کسی که زیاد روزه می‌گیرد و شبها عبادت می‌کند می‌رسد».
* پیامبر صفرمود:
«أکملُ المؤمنینَ إیمانًا أحسنهمْ خلقًا».(به روایت از ابوداود و آلبانی آن را صحیح دانسته است).
«کامل‌ترینِ مؤمنین از نظرِ ایمان بهترینِ آنان از نظرِ خلق و خوی است».
* پیامبر صفرمود:
«إنَّ أقربکمْ منِّی مجلسًا أحاسنکمْ أخلاقًا، الموَطّأونَ أکنافًا الذینَ یألفونَ ویؤلفونَ».(به روایت از طبرانی و آلبانی آن را صحیح دانسته است).
«بی‌گمان نزدیک‌ترینِ شما به من از نظر جایگاه، بهترین شما از نظر خلق و خوی، ساده‌ترین و مهیّاترینِ شما برای اطرافیانش (برای ایجاد رابطه) می‌باشند یعنی آنان که (زود با دیگران) انس می‌گیرند و (زود) با آنان انس گرفته می‌شود».
ابن‌کثیر در کتاب «النّهایة» در موردِ معنی «الموطأون أکنافًا»گفته است: اصل و ریشه‌ی «المؤطّأون»از «توطئه»می‌باشد که به معنایِ آماده‌سازی و تواضع [برای انجام کاری] است و «فراشٌ وطییءٌ»یعنی زیرانداز و رختِ‌‌خوابی که پهلویِ شخصِ خوابیده بر رویِ آن را اذیّت نمی‌کند و «الأکناف»یعنی جوانب و کناره‌ها. در این جا مقصود از ترکیب فوق‌الذکر، کسانی است که اطراف آنان گود است [و همان طور که آب و سیّالاتِ دیگر خیلی راحت به جای گود سرازیر می‌شوند] آنان که با ایشان نشست و برخاست می‌کنند، راحت در آن، جای می‌گیرند بدون اینکه اذیّت شوند و ناراحت گردند.
* پیامبر صفرمود:
«إنَّ منْ أحبّکمْ إلیَّ وأقربکمْ منّی مجلساً یومَ القیامةِ، أحاسنکم أخلاقاً وإنَّ أبغضکمْ إلیَّ وأبعدکمْ منّی مجلساً یومَ القیامة: الثّرثارونَ والمتشدّقونَ والمتفیهقونَ».
«بی‌گمان مجبوب‌ترینِ شما نسبت به من و نزدیک‌ترینِ شما به من از نظرِ جایگاه در روزِ قیامت، بهترین شما از نظرِ خلق و خوی و مبغوض‌ترینِ شما نسبت به من و دورترینِ شما به من از نظرِ جایگاه در روزِ قیامت آنانی‌اند که زیاد سخن می‌گویند و با مردم به زشتی سخن می‌گویند و به آنان دشنام می‌دهند و نیز «متفیقهون».
گفتند: «یا رسول‌الله صثرثارون و متشدّقون را می‌شناسیم ولی «متفیقهون» یعنی چه؟ فرمود: «متکبّرین». (به روایت از ترمذی و آلبانی آن را صحیح دانسته است).
ابن مبارک /در تفسیرِ حسنِ خُلق گفته است: حسنِ خلق، همان گشادگی رو و نیکی کردن به دیگران و دست کشیدن از اذیّتِ دیگران است.
و ترمذی /در شرح معنی «متشدّق» می‌گوید که: متشدّق کسی است که در کلام و سخن گفتنش بر مردم ستم روا می‌دارد و نسبت به آنان دشنام‌گوی و زشتْ‌گفتار می‌گردد».