شیعه اثنا عشری از همه جا از همه چیز

گواهی بزرگان شیعه درباره‌ی احادیث ساختگی

پس از شواهدی که از خود احادیث درباره‌ی روایات ساختگی آوردیم مناسب است اقوال بزرگان و أساطین فن حدیث نزد شیعه را نیز در این باره یاد کنیم تا معلوم گردد که آن‌ها هم به تصریح، از وجود أخبار مجعول در میان روایات امامیه خبر داده‌اند.

شیخ مفید، محمّد بن نُعمان (متوفّی به سال ۴۱۳ هـ. ق) که از قدما و أعاظم امامیه به شمار می‌رود در نقدی که بر «اعتقادات صدوق» نوشته تصریح می‌کند که در میان روایات امامیه، حق و باطل وجود دارد و شیخ صدوق یعنی ابو جعفر محمّد بن بابویه قمّی، چنان‌که باید و شاید این معنا را رعایت نکرده است. شیخ مفید در این باره می‌نویسد:

«الذي ذکره الشيخ أبو جعفر – /– في هذا الباب لا يتحصل ومعانيه تختلف وتتناقض والسبب في ذلک أنه عمل علی ظواهر الحديث المختلفه ولم يکن ممن يري النظر فيميز بين الحق منها والباطل». [۱۲]

یعنی: «آنچه را شیخ ابو جعفر – که خدایش رحمت کند – در این باب یاد کرده، ثابت نشده و معانی آن مختلف و متناقض است و علّت این تناقض آنست که او بنا بر ظواهر احادیث گوناگون عمل کرده است و از اهل نظر نبوده تا احادیث حق را از روایات باطل جدا کند».

دیگر از بزرگان امامیه دانشمند قرن پنجم هجری، ابوالقاسم علی بن حسین موسوی مشهور به شریف مرتضی (متوفّی در ۴۳۶ هـ‍. ق) است که در زمینۀ احادیث باطل و اخبار نادرست در رساله‌ی «المسائل الطرابلسیه» می‌نویسد:

«إن الحديث المروي في کتب الشيعه وکتب جميع مخالفينا يتضمن ضروب الخطأ وصنوف الباطل من محال لا يجوز ولا يتصور، ومن باطل قد دل الدليل علی بطلانه وفساده کالتشبيه والجبر والرؤية والقول بالصفات القديمة ومن هذا الذي لا يحصی أو يحصر ما في الأحاديث من الأباطيل ولهذا وجب نقد الحديث» [۱۳].

یعنی: «احادیثی که در کتب شیعه و کتاب‌های همه‌ی مخالفان ما آمده انواع خطا و اقسام باطل را در بر دارد. از قبیل امور محالی که (بر خدای تعالی) روا نیست و قابل تصوّر نمی‌باشد و امور باطلی که بر بطلان و تباهی آن‌ها دلیل اقامه شده است مانند عقیده به تشبیه و عقیده به جبر و رؤیت خداوند و قول به اینکه حق‌ تعالی دارای صفات ازلی و (زائد بر ذات) است و از این قبیل آراء باطل که در روایات وارد شده به شمار و حصر در نمی‌آید و از این‌رو نقد حدیث کاری واجب است».

[۱۲] شرح عقائد الصدوق، چاپ تبریز، ص ۱۵ و ۱۶ (نام اصلی این کتاب چنانکه از مقدمه آن فهمیده می‌شود: تصحیح اعتقاد الإمامیة است). [۱۳] علم الحدیث، تألیف مدیر شانه‌چی، از انتشارات دانشگاه مشهد، ص ۶۴.