ربا
آنان در حلال قرار دادن و خوردن ربا فتواها و حیلههایی به کار میبرند، به عنوان مثال:
(مساله ۱) قرض گرفتن از بانک در صورتی که بهره داشته باشد جایز نیست، چون ربا و حرام است، و برای رهایی از این تنگنا از حیلههای زیر استفاده باید کرد:
مشتری از صاحب بانک یا از وکیلش کالایی را ده درصد ۱۰% یا ۲۰% از قیمتش گرانتر بخرد تا در مقابل به او مبلغ معینی پول بدهد.
یا اینکه به صاحب بانک کالایی کمتر از قیمت بازار بفروشد و در معامله شرط بگذارد که باید به او مبلغ مشخصی تا مدت معینی قرض بدهد فقط وقتی بر این اتفاق کردند آنگاه قرض گرفتن از بانک با بهره جایز است و ربایی در آن نیست [۴۸].
در صورتی که این بدون شک رباست؛ زیرا بانک قرض نمیدهد مگر به شرط اینکه مشتری از او کالایی ۱۰% یا۲۰% گرانتر از قیمتش بخرد و زیادی در قیمت که قرض گیرنده مجبور است آن را به گردن بگیرد، سپس آن را به عنوان بهره بدهد!
(مساله ۵) سپردن پول به عنوان پس انداز در بانک به شرط بهره و فایده جایز نیست، چون رباست.
این سخن سالم و درستی است، اما تکملهی آن را بخوان تا بدانی چگونه از پنجره وارد میشوی بعد از اینکه از در بیرون آمدهای: (از این ممنوعیت اینطور میتوان رهایی یافت که پول را بدون شرط بهره سپرد بانک نماید، به معنی اینکه با خودش چنین فکر کند که اگر بانک به او بهره ندهد آن را نخواهد. پس اگر بانک به او بهرهای بدهد برایش جایز است آن را به عنوان مالی که صاحبش مشخص نیست با اجازهی حاکم شرعی یا وکیلش بردارد) [۴۹].
مهم این است که با اجازهی حاکم شرعی یا وکیلش باشد، آیا نمیدانی چرا؟!
شکی نیست که این نیت معنی ندارد چون تاثیری ندارد؛ زیرا بانک معمولاً این بهره را میدهد چه سپرده گذار بخواهد چه نخواهد.
و این مانند این است که چیز حرامی اسمش عوض شود و حلال کرده شود.
[۴۸] منهاج الصالحین، الخوئی ۱/ ۴۰۶. [۴۹] مرجع گذشته.