خلافت امیرالمؤمنین علی بن ابی طالبس
از سال (۳۵) تا (۴۰ هـ)
او علی بن ابی طالب بن عبدالمطلب بن هاشم بن عبد مناف، پسر عموی پیامبرصو شوهر سیدۀ زنان عالم فاطمه دختر پیامبرصاست و او پدر الحسن و الحسینباست.
مادرش فاطمه بنت اسد بن هاشم بن عبد مناف است [۱۴۳].
کنیه‌اش ابو الحسن است و پیامبرصاو را ابو تراب خواند و این را کنیه او گرداند، او در کودکی در هشت سالگی مسلمان شد [۱۴۴].
محمد بن الحنفیه (محمد بن علی بن ابی طالبب) می‌گوید: علی به خانه عثمان آمد و او کشته شده بود، بعد از آن که عثمان کشته شد علی به خانه‌اش آمد و در را به رویش بست، مردم باید خلیفه‌ای داشته باشند، و هیچکس را که از تو به خلافت سزاوارتر باشد سراغ داریم. علی به آنها گفت: مرا انتخاب نکنید، من اگر وزیر شما باشم بهتر است از آن که امیر شما باشم. مردم گفتند: نه، سوگند به خدا که کسی را که از تو به خلافت سزاوارتر باشد سراغ نداریم، علی گفت: پس وقتی اصرار می‌کنید و مرا رها نمی‌کنید بیعت با من به صورت پنهانی انجام نمی‌شود، و بلکه به مسجد می‌روم و هر کس خواست با من بیعت کند بیاید و بیعت کند. آنگاه علی به مسجد رفت و مردم با او بیعت کردند [۱۴۵].
و مهاجران و انصاری که در مدینه بودند با او بیعت نمودند، و گفته‌اند که بعضی از اصحاب مانند سعد بن ابی وقاص و عبدالله بن عمر و محمد بن مسلمه و دیگران با او بیعت نکردند، و گفته‌اند که همه با او بیعت کردند، و همین معروف است، و سعد و ابن عمر و محمد مسلمه در کنار او نجنگیدند اما با او بیعت کردند.
عوف بن ابی جمیله می‌گوید: وقتی عثمان کشته شد حسن بصری در مدینه بود و من نیز پیش او بودم، ذکر اصحاب پیامبرصرا به میان آوردند، ابن جوشن الغطفانی گفت: ای ابا سعید ابو موسی به خاطر پیروی کردن از علی عیب‌جویی می‌شود، حسن خشمگین شد که آثار خشم بر چهره‌اش نمایان گشت و گفت: پس از چه کسی باید پیروی کرد؟ امیر المؤمنین مظلومانه کشته شد، و مردم به سوی بهترین خود رفتند و با او بیعت کرد، پس باید از چه کسی پیروی کرد؟! و او چند بار این سخن را تکرار کرد [۱۴۶].
اهل سنت بر این اجماع دارند که بعد از عثمان بن عفان علی بن ابی طالبباز همه اصحاب بهتر و افضل است. ابن تیمیه می‌گوید: احمد بن حنبل کسی را که در مورد خلافت علی توقف کند بدعت‌گذار نامیده است، و می‌گوید چنین کسی از خر گمراه‌تر است، و به قطع رابطه با چنین فرد فرمان داد، و ابن تیمیه می‌گوید: امام احمد و هیچ امامی از ائمه اهل سنت در اینکه علی بر حق بوده است تردیدی ندارند [۱۴٧].
پس اهل سنت بر این اجماع دارند که بعد از پیامبر خدا از همه اصحاب ابوبکر و بعد از او عمر افضل است و در مورد عثمان و علی چنان که گفتیم اختلاف کرده‌اند، و جمهور اهل سنت بر این عقیده هستند که عثمان از علی افضل و برتر است، و بعد از این اتفاق کرده‌اند که علی بن ابی طالب چهارمین خلیفه بعد از عثمان از همه افضل است.
[۱۴۳] معرفة الصحابة ۱/۲٧۸. [۱۴۴] معرفة الصحابة ۱/۲۸٧، و ذكر فضيلت او در باب چه كسى بعد از رسول اللهصخليفه است، خواهد آمد. [۱۴۵] معرفة الصحابه ۱/۲۸٧ و فضائل علی در باب خلیفه پیامبر کیست بیان خواهد شد. [۱۴۶] احمد در فضائل الصحابة با سند صحیح ۲/۵٧۳ حديث ۶٩۶ این را روایت کرده است. [۱۴٧] مجموع الفتاوی ۴/۴۳۸.