نگرشی نو به تاریخ صدر اسلام

در اختلاف اصحاب حق كجاست؟

پیامبرصدر مورد عمّار فرمود که گروه شورشیان او را می‌کشند، و دربارۀ خوارج گفت: که اینها در زمانی قیام می‌کنند که مسلمان‌ها با هم اختلاف دارند، و همان گروهی که اینها را می‌کشد به حق نزدیک‌تر است. این دو حدیث به صراحت می‌گویند که علی نسبت به مخالفتش در جنگ جمل و صفین به حق نزدیکتر بوده است، ولی کاملاً بر حق نبوده چون که پیامبرصفرمود به حق نزدیکتر است، و نه گفت که کاملاً بر حق است.

و این توهینی به علیسنیست و بلکه این را برای آن می‌گوییم که بیان کنیم که آن کسانی که در فتنه اصلاً شرکت نکردند آنها کاملاً بر حق بودند، بنابراین اگر علی جنگ و پیکار نمی‌کرد برایش بهتر بود، و بنابراین علی وقتی طلحه را دید که کشته شده بود، گفت: کاش که بیست سال پیش مرده بودم، و بعد از جنگ صفین وقتی الحسن بن علی نزد علی آمد و با او از آنچه اتفاق افتاده بود سخن گفت، علی فرمود: سوگند به خدا گمان نمی‌کردم که کار به اینجا می‌رسد، و همه از مشارکت در این جنگ‌ها پشیمان شدند، و بنابراین پیامبرصحسن را می‌ستاید و می‌فرماید: این پسرم سرور و سردار است و امید است خداوند بوسیله او میان دو گروه از مسلمین صلح برقرار کند [۱۸۳]پس پیامبر حسن را به خاطر صلح می‌ستاید و علی را به خاطر جنگیدن با آنها ستایش نمی‌کند.

[۱۸۳] بخاری کتاب فضائل الصحابة باب مناقب الحسن والحسین حديث ۳٧۴۶.