انکار و تعطیل صفات
س۶۲- اعتقاد بزرگان شیعه در رابطه با انکار و تعطیل صفات خدا چیست؟
ج- بعد از غلو و افراط علمای شیعه در مورد اثبات صفات خداوند، تا جایی در این افراط پیش رفتند که بعضی از (وحدت وجود) سخن گفته اند. در اواخر قرن سوّم، در مذهب شیعه تغییر و تحوّلی ایجاد شد و علمای ایشان تحت تأثیر عقاید معتزله قرار گرفتند که صفات خداوند را که در قرآن و سنّت ذکر شده اند انکار کردند، و علاّمه شیعه ابن مطهر به این امر تصریح کرده و می گوید: «مذهب شیعه در مورد مسأله اسماء و صفات مثل مذهب معتزله است» [۲۵۵].
توضیح:
خداوند پیامبرانش را فرستاده و در مورد اثبات صفات خداوند بصورت مفصّل بحث و بیان کردند، اما در مورد صفات منفی خداوند کوتاه و بصورت اجمالی آن‌ها را بیان نمودند، بنابراین در قرآن اثبات صفات به طور مفصل بیان گردیده، و نفی به صورت اجمالی، همانگونه که خداوند متعال می‌فرماید:
﴿فَاطِرُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ جَعَلَ لَكُم مِّنۡ أَنفُسِكُمۡ أَزۡوَٰجٗا وَمِنَ ٱلۡأَنۡعَٰمِ أَزۡوَٰجٗا يَذۡرَؤُكُمۡ فِيهِۚ لَيۡسَ كَمِثۡلِهِۦ شَيۡءٞۖ وَهُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡبَصِيرُ١١﴾[الشورى: ۱۱].
می بینیم که نفی به صورت اجمالی ذکر شده است: ﴿لَيۡسَ كَمِثۡلِهِۦ شَيۡءٞۖ وَهُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡبَصِيرُ أَنفُسِكُمۡ﴾و اغلب روش قرآن در نفی به همین صورت است. اما در اثبات صفات به تفصیل بحث می کند، و مثل آنچه در آخر سوره حشر آمده است و شواهد در این مورد زیادند.
[۲۵۵]ـ نهج المسترشدین، ص ۳۲ ابن مطهر حلی، عقائد الامامیه الاثنی عشریه آیت الله ابراهیم موسوی زنجانی، ص ۲۸ .