سؤال و جوابهایی در مورد شیعیان اثنا عشری

آداب و عبادت قبر ائمه

س ۱۲۰ – چه آدابی را برای زیارت مزارها علمای شیعه واجب کرده-اند؟

ج- آداب زیارت زیادند، از جمله:

*- غُسل کردن قبل از ورود به زیارتگاه، ایستادن و اجازه خواستن با خواندن دعای مأثور، و اگر وضویش بشکند غسل را تکرار کند [۵۶۴].

*- رفتن با فروتنی و تواضع و با لباس تمیز و پاک و نو [۵۶۵].

*- ایستادن در کنار ضریح و بوسیدن آن.

آیت عظمای شیعه محمّد شیرازی می گوید: «ما ضریح ائمه را می بوسیم همانطور که حجرالاسود را می بوسیم» [۵۶۶].

و مجلسی گفته: «نص صریح در مورد تکیه کردن بر قبر و بوسیدن آن وجود دارد [۵۶٧].

*- گذاشتن گونه و صورت بر روی ضریح، و گفته‌اند: بوسیدن ضریح و قبر مکروه نیست، و حتّی گفته اند: «به اعتقاد ما سنّت است، و اگر نیازی به تقیه کردن باشد بهتر است بوسیدن ترک شود» [۵۶۸].

*- طواف کردن قبرها، همانگونه که روایت کرده اند: «جز اینکه پیرامون قبرهایتان طواف کنیم» [۵۶٩].

تناقض:

مراجع شیعه خود روایاتی را نقل کرده‌اند که از این کارها نهی کرده است، از آن جمله این روایت: «هیچ قبری را طواف نکن» [۵٧۰].

علامه مجلسی این حدیث را ردّ کرده و گفته: احتمال دارد منظور از طوافی که در اینجا از آن نهی شده به و مدفوع و قضای حاجت روی قبر باشد [۵٧۱]!!.

*- رو به سوی قبر و پشت به قبله باشد:

مجلسی می‌گوید: «رو به قبله نمودن امری لازم است، گرچه بر خلاف جهت قبله باشد...، و رو به قبر کردن زائر به منزله رو به قبله نمودن است، و جهت چهره خداست» [۵٧۲].

*- و در کنار قبر باید نشست و دعای ماثور خواند:

و از آن جمله اینکه می‌گویند: «وقتی به دروازه رسیدی بیرون از گنبد بایست و چشم به سوی قبر دوخته بگوید: ای مولایم! ای ابا عبدالله! ای پسر رسول خداص؛ بنده و پسر بنده‌ات و پسر کنیزت، خوار و ذلیل در برابرت ایستاده، اگر چه در بالا بردن جایگاه تو کوتاهی ورزیده؛ به حق تو اعتراف می کند، آمده و به تو پناه می-برد و آهنگ حرم تو را کرده است و متوجه مقام تو است..».

سپس خود را روی قبر بینداز و بگو: «ای مولایم! با ترس و هراس نزد تو آمده ام، مرا امان بده و به تو پناه برده‌ام مرا پناه بده،و در حالی که فقیرم نزد تو آمده ام، مرا بی‌نیاز کن، ای سید و سرورم! تو ولی و کارساز و مولای من هستی ...» [۵٧۳].

*- قبر را قبله قرار دادن و پشت کردن به قبله و خواندن دو رکعت نماز رو به سوی قبر واجب است:

روایت کرده‌اند که امام غائب از سرداب (زیر زمینی) خود پیامی را برای شیعیان فرشتاد که در آن آمده بود: «امّا نماز باید پشت سر او خوانده شود و قبر در سمت جلو قرار گیرد، در سمت راست و در سمت چپ نباید نماز خواند، چون امام ص! نه کسی جلو او قرار می گیرد و نه یکسان با او» [۵٧۴].

چون بزرگان شیعه معتقدند که أئمّه قبله هستند!!! از این روی روایتی را از ابوعبدالله صادر کرده‌اند که گویا گفته:

«نحنُ الصلاة في كتاب الله عزَّ وجل، و نحن الزكاة، و نحن الصيام، و نحنُ الحج، و نحن الشهر الحرام، و نحن البلد الحرام، و نحن كعبة الله، و نحن قبلة الله، و نحنُ وجه الله ...» [۵٧۵].

یعنی: «ما در کتاب خدا نماز هستیم، ما روزه هستیم، ما زکات هستیم، ما حج هستیم، ما ماه حرام هستیم، ما سرزمین حرم هستیم، ما کعبه هستیم، ما قبله هستیم، ما روی خدا هستیم». خداوند فرموده: ﴿فَأَيۡنَمَا تُوَلُّواْ فَثَمَّ وَجۡهُ ٱللَّهِۚ﴾[البقرة: ۱۱۵]. «پس به هر سو رو کنید، خدا آنجا است».

و نیز معتقدند که أئمّه همان مساجد هستند، بنابراین روایتی را به نام ابوعبدالله صادر کرده‌اند مبنی بر این که منظور از مسجد در آیه ذیل أئمّه هستند: ﴿قُلۡ أَمَرَ رَبِّي بِٱلۡقِسۡطِۖ وَأَقِيمُواْ وُجُوهَكُمۡ عِندَ كُلِّ مَسۡجِدٖ﴾[الأعراف: ۲٩].

همچنین معتقدند که سجده‌های وارده در قرآن بمعنی ولایت أئمّه است، برای همین است که مرجع شیعه قُمی سجود ذکر شده در آیه زیر را به ولایت أئمّه در دنیا تفسیر کرده:

﴿خَٰشِعَةً أَبۡصَٰرُهُمۡ تَرۡهَقُهُمۡ ذِلَّةٞۖ وَقَدۡ كَانُواْ يُدۡعَوۡنَ إِلَى ٱلسُّجُودِ وَهُمۡ سَٰلِمُونَ٤٣﴾[القلم: ۴۳]. پیش از این نیز (در دنیا) بدان گاه که سالم و تندرست بودند به سجده بردن و کرنش کردن خوانده می‌شدند.

همچنین روایت کرده‌اند که: «اقامه دو رکعت نماز زیارت در کنار قبر ضروری است» [۵٧۶].

از دیدگاه بزرگان شیعه این کارهای شرک آلود را بهترین تقرّب و نزدیک شدن به خداست... و به پیروانشان چنین وانمود می کنند که این کارهای شرکی موجب عفو و بخشش گناهان و وارد شدن به بهشت و پناه از دوزخ و رفع درجات و اجابه دعاست» [۵٧٧].

(همچنین ادعا می کنند) که زیارت قبر برابر با حج و عمره و جهاد و آزاد کردن برده است [۵٧۸].

[۵۶۴] بحار الانوار ٩٧ / ۱۳۴ و ۱۰۱ / ۳۶٩ . [۵۶۵] بحار الانوار ٩٧ / ۱۳۴ . [۵۶۶] مقالة الشیعه محمد شیرازی، ص ۳۱ . [۵۶٧] بحار الأنوار ج۱۰۰/۱۳۴ (کتاب المزار ....). [۵۶۸] عمدة الزائر حیدر حسینی، ص ۳۱ . [۵۶٩] بحار الانوار ۱۰۰ / ۱۲۶، مستدرک الوسائل نوری ۱۰ / ۳۶۶ . [۵٧۰] علل الشرائع قمی، ص ۲۸۳، بحارالانوار ۱۰۰ / ۲۲۶، ن ک الکافی ۶ / ۵۳۴، وسائل الشیعه ۱ / ۳۴۰. [۵٧۱] بحار الانوار ۱۰۰ / ۱۲٧ . [۵٧۲] بحار الانوار ۱۰۰ / ۳۶٩ . [۵٧۳] بحار الانوار ۱۰۱ / ۲۵٧ – ۲۶۱ . [۵٧۴] الاحتجاج للطبرسی ج۲/۳۱۲ (احتجاج الحجة القائم المنتظر المهدي صاحب الزمان صلوات الله عليه وعلى آبائه الطاهرين) بحار الأنوار ج۱۰۰/۱۲۸ (کتاب المزار ح۸ باب آداب الزیارة. [۵٧۵. [ ]) بحار الأنوار ج۲۴/۳۰۳ ح۱۴ (باب أنهم الصلاة والزكاة والحج والصيام وسائر الطاعات، وأعداؤهم الفواحش والمعاصي في بطن القرآن، وفيه بعض الغرائب وتأويلها). [۵٧۶] بحار الأنوار ج۱۰۰/۱۳۴ (کتاب المزار ح۲۴ باب آداب الزيارة ... [۵٧٧] این از عناوین بحار الأنوار ج۱۰۱/۲۱-۲۸، است که( ۳٧) روایت را در این معنی نقل کرده است. [۵٧۸] این از عناوین بحار الأنوار ج۱۰۱/۲۸-۴۴، و (۸۴) روایت را در این معنی نقل کرده‌اند.